4 köklü aile şirketinin kurumsallaşma öyküsü: Harvard’ta ders olan da var…

Uludağ Iktisat Zirvesi’nde aile şirketlerinin geleceğe taşınması da tartışıldı. Doğanlar Tüm ortaklık bünyesinde bulunan BioTrend Enerji’nin sponsorluğunda gerçekleşen “Kurumsal Yönetimde Dönüşüm Zamanı” oturumunda aile şirketlerinde kurumsal dönüşüm detaylı olarak ele alındı.

Uludağ Iktisat Zirvesi’nde düzenlenen ve moderatörlüğünü Bank of America Yatırım Bank A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Banu Başar’ın yapmış olduğu “Kurumsal Yönetimde Dönüşüm Zamanı” panelinde Aile Şirketi Danışmanı ve Resilience of A Hundred Years Family Business Kitabı Yazarı Dennis Jaffe, Akfen Tüm ortaklık YKB Hamdi Akın, Anadolu Grubu CEO’su Hurşit Sıkıntılı, Fiba Grubu YKB Murat Özyeğin ve Boyner Grup Yönetim Kurulu Üyesi Umut Boyner yer aldı.

“Nesiller arası köprü eleştiri rol oynuyor”

Aile Şirketi Danışmanı ve Resilience of A Hundred Years Family Business Kitabı Yazarı Dennis Jaffe: “5 yıl ilkin 20 ülke gezip üçüncü kuşağın ötesine geçebilmiş firmalara haiz olan, içlerinde Türklerin de olduğu 100 aile ile görüştüm. Her aileden 2 şahıs ile görüştüm ve hikayelerini topladım. Her iş alaınndan firmalar ve değişik kültürlerden ciddi örnekler ve modeller gördüm. Ilk olarak başarıya ulaşmış iş yürüten bir aile, 2 ve 3’üncü nesilde büyük bir aile inşa etmek ve işlerin nereye gideceğine dair karar alıyor. Başarıya ulaşmış ailelerde görülüyor ki kurmuş oldukları aile konseyleri ile aile olmayı başarmışlar. Öteki noktaysa nesiller arası bir angajmanın var olması. Bir çok örnekte nesiller arası görüşme olmuyor fakat başarıya ulaşmış olanlar, doğru zamanda birbirlerini dinleyip görüşlerine saygı gösteriyorlar. Kurucunun tek bir iş kolu ile başlamış olan süreç 2 ve 3’üncü nesle gelindiğinde birçok iş alanına dallanıyor. Bu da bir tek tek şirket yönetmekle kalmadıklarını, girişimci olduklarını da gösteriyor. İlerleyen nesillerde zenginlik ve refah arttıkça topluma olan sorumluluklarını sorgulayan aileler, toplumsal mesuliyet alanında da girişimde bulunuyorlar.”

Dennis Jaffe: “Başarıya ulaşmış aile şirketlerinin üyelerinin içinde oldukca kuvvetli bir bağ var.” @UEkonomiZirvesi @CapitalDergisi @StartupDergisi pic.twitter.com/gLm9WEgazS
— Ekonomist Dergisi (@EkonomistDergi) March 25, 2021

“Lideri hayattayken seçmek firmanın geleceği için daha doğru bir karar”

Akfen Tüm ortaklık YKB Hamdi Akın: “Bizim grubumuzda yetki devri süreci 8-10 seneyi buldu ve yetkilerimi çocuklarıma devretmemin ben hayattayken gerçekleşmesini önemsedim. Büyük aile şirketleri yapılarında iki model gördüm: Biri, liderin hayattayken atamayı yapmış olup, arka planda destek olması. İkincisinde ise de yönetimdeki liderin vefatının peşinden bir liderin ortaya çıkması şeklinde. Sonuncusu ne yazık ki liderin seçilmesi sürecinde firmanın parçalanmasına kadar gidebiliyor. Bu yüzden hemen hemen hayattayken lideri seçip aileye kabul ettirmeyi tercih ettim. Biz aile olarak minik olduğumuz için işim kolaydı. Başarıya ulaşmış olup olamayacağını ise vakit gösterecek zira seçilen liderin karakteri de mühim. Ben olabildiğince tecrübelerimi aktararak destek olmaya çalışıyorum.”

Akfen Tüm ortaklık YKB Hamdi Akın: “Ben yaşarken kendinden sonrasında gelecek kişiyi belirleme etmek, hatalarını düzeltmek ve 2’inci jenerasyon devretmek yöntemini tercih ettim. İşin içinde kalıp tecrübelerimi aktarmaya çalışıyorum.”
#UEZ2021 #UEZonline2021 pic.twitter.com/LAVpRcVoUw
— Capital (@CapitalDergisi) March 25, 2021

“70 senelik sözlü prensipleri 2017’de yazıya döktük”

Anadolu Grubu CEO’su Hurşit Sıkıntılı: “Grubumuzu bugünlere getiren beraberlik 70 yıl öncesine dayanıyor. Atılan temeller bugüne dek erişti ve bunu ortak akıl, ortak karar alma kültürüne bağlamak mümkün. Anadolu Grubu’nun ortaklık felsefesi, işlerin başarıyla yürütülüp bugünlere gelinmesine büyük katkı elde etmiş. Anadolu Grubu’nun en mühim yanlarından biri, ustalaşmış yöneticilere geniş yetki verilmesi ve mühim kararların geniş çaplı mutabakatla alınması. Ek olarak aileden asla kimse, ustalaşmış yöneticilerin üstünde bir pozisyonda vazife alamıyor. Grubun nesiller boyu sürmesi için 2017 senesinde bir anayasaya oluşturuldu ve iki aile, kendilerine ilişkin şirketlerini de holdingde birleştirdi. Yazılı olmayan yönetim prensipleri hem yazıya döküldü ve hukuki bir zemine taşındı hem de iki aile içinde yüzde 50-50’lik karar mekanizması oluşturuldu. Anadolu Grubu’nun yazıya dökülmüş olan yönetim modeli, Harvard Business School’da örnek olarak eğitim programına dahil edildi.”

Anadolu Grubu CEO’su Hurşit Sıkıntılı: “Anadolu Grubu kuruluşundan beri iki aile işleri yazılı metne dayanmadan güvene dayanan bir ilişkiyle yürüttüler. Bu aileler içinde ve öteki ortaklar içinde ilişkiler temelinde adillik ve şeffaflık prensipleri var.” #UEZ2021 #UEZonline2021 pic.twitter.com/zAkL5A5E5c
— Start Up (@StartupDergisi) March 25, 2021

“Yetki devrindeki riskleri azaltmanın yolu anayasa oluşturmak”

Fiba Grubu YKB Murat Özyeğin: “İşine aşık bir babanın oğluyum. Aile şirketlerinin sürdürülebilirliğini elde eden yönetim anayasasıyla Harvard’da okurken karşılaştım ve 3,5 aylık derste tüm detaylarıyla gözlemleme imkanım oldu. 2019 senesinde babam yetkilerini devredeceğini söylediğinde oldukca şaşırdım zira işine aşık bir insan bulunduğunu biliyorum. Sadece kız kardeşim Ayşecan’ın iyi mi destek olacağını ve benim de işlere ne kadar hakim oluğumu gördüğünü söylemiş oldu. Yetki devrinin bir tek adını koymak olacağını söylemiş oldu. Kardeşimle beraber hızla Avrupa’da bir uzmandan yönetim ilkeleri mevzusunda danışmanlık aldık. Bilhassa 3’üncü nesile yaklaştıkça oluşabilecek risklerin doğru yönetilmesinin önemini fark ettik ve anayasa ortaya koyduk. İçerisinde pek oldukca değişik mevzu ve içerik var fakat aslolan isteğimiz, şirketlerimizin ve vakıflarımızın sürdürülebilirliklerini sağlaması.”

Fiba Grubu YKB Murat Özyeğin: “Aile işlerinde sürdürülebilirlik, aile anayasası mevzularıyla ilk kez Harvard Üniversitesi’nde okurken aldığım bir ders ile tanıştım.” @UEkonomiZirvesi @CapitalDergisi @StartupDergisi pic.twitter.com/MqsBsAPpOW
— Ekonomist Dergisi (@EkonomistDergi) March 25, 2021

“İnsani ve demokratik yönetim anlayışımızı tüm paydaşlarımıza aktarmaya çaba ediyoruz”

Boyner Grup Yönetim Kurulu Üyesi Umut Boyner: “Sürdürülebilirliğin önemi yeni bir mevzu değil fakat pandemi ile şirketlerin bugünü için mühim hale geldi. 2020’de üç büyük araştırma yapılmış oldu ve pandemi öncesi risk yönetimini iyi icra eden firmaların süreci daha başarıya ulaşmış atlattıkları görüldü. Türkiye’de şirketlerin yaşadıkları sıkıntıların temelinde kısa vadeli planlama ve bu doğrultuda oluşturulan yönetim anlayışı yatıyor. Ne büyüklükte olursa olsun, her işletme aslen ülkemizin geleceğini de belirliyor. Toplumda refah ve istihdam yaratma benzer biçimde sorumluluklarımız var. Başarı için duru, odaklı, saydam, teknoloji geliştiren, dünyada öne çıkan değerleri dikkate alan yönetim anlayışına odaklanmalıyız. Katı ve kişisel kararlar yerine değerler ve kültüre bağlı yönetim anlayışı, başarının anahtarı. Değerlerimizin temelinde daha insani ve demokratik yapı var. Bunu beraber çalıştığımız tüm paydaşlarımıza değerlerimizi aktarmaya çaba ediyoruz.”

Boyner Grup YKÜ Umut Boyner: “Boyner 1970’lerde kurumsallaşma çalışmalarına başladı. 1994’ten beri aile anayasası var. Aile üyelerinin şirketlerde çalışmasıyla ilgili liyakata bağlı kurallar var.”#UEZ2021 #UEZonline2021 @umitnazliboyner @BoynerGrup @UEkonomiZirvesi pic.twitter.com/sHcHur0BWv
— Capital (@CapitalDergisi) March 25, 2021