[ad_1]
Şu anda bir gereksinim sıralaması oluşturmak istesek, herhalde yazacağımız ilk ürünlerden biri wc kağıdı olur. Günümüzde gereksinim listelerinin aranan ürünü diyebileceğimiz, yokluğu büyük dert sayılan wc kağıdının doğuş öyküsünü öğrenmeye ne dersiniz?
Karantina günlerini hatırlayalım. Bilhassa sokağa çıkma yasaklarıyla ilk kez karşı karşı kaldığımız 2020 senesinde koşa koşa stokladığımız ürünlerin başlangıcında wc kağıdı geliyordu. Yokluğunun düşüncesine bile tahammül edemediğimiz wc kağıdı, bir zamanlar asla yoktu. Peki, madem o şekilde, o devrin insanları ne yapıyordu da günümüzün eğer olmazsa olmazı wc kağıdının yerini dolduruyordu?
Hela kağıdının atasının, üstüne sünger takılmış bir çubuktan ibaret olduğu tahmin ediliyor. Çubukla başlayıp bildiğimiz wc kağıdıyla sonuçlanan bu enteresan ve köklü hikayenin detaylarını beraber inceleyelim istedik. İşte acil durumlarda aklımıza düşmeyi başarabilen wc kağıdının doğuş öyküsü…
Üstüne sünger takılı çubuk: Tersorium
Romalılar döneminde kullanıldığı malum tersorium; tuzlu yada sirkeli suya batırılmış, üstünde sünger takılı olan bir çubuk. Antik Roma’nın umumi tuvaletlerinde kullanıldığı malum bu çubuğun wc kağıdı işlevi görüp görmediği arkeologlar tarafınca tam da netleştirilmiş değil. Arkeologlar, tersoriumların kişisel temizlenmede değil, wc temizlemede kullanılmış olabileceği ihtimali üstünde de duruyor. İhtimaller dahilinde tersoriumların wc kağıdının atası bulunduğunu söylemek gene de mümkün.
1900’lerde karşımıza hijyen çubukları çıkıyor
Çin’in kuzeybatısına, antik İpek Yolu üstüne doğru uzandığımızda; 1992’de bu bölgede de arkeologlar tarafınca wc kağıdının sinyallerini veren bir başka alet karşımıza çıkıyor: Hijyen çubuğu. Arkeologlar, bambudan yapılmış ve kumaşlara sarılmış 7 hijyen çubuğunun kişisel temizlenmede kullanılmak suretiyle tasarlandığı kanısına meydana getirilen mikroskobik analizlerle varıyor. 2 bin yaşlarında olduğu anlaşılan çubuklar, insan dışkısıyla kaplı halde bulunuyor. Dışkının insana ilişkin olduğu, analizler sonucunda, içinde bulunan bağırsak parazitleriyle beraber ortaya çıkıyor. Tersoriuma kıyasla insanların kendileri için yapmış olup kullandıkları net olan hijyen çubuklarının, İpek Yolu üstünden türlü hastalıkların taşınması mevzusunda da oldukca etkili olmuş bir alet olduğu arkeologlar tarafınca ortaya çıkarılan bir başka mühim bulgu.
6. yüzyılda wc kağıdı vardı!
Hela kağıdının, 6. yüzyılda varlıklı Çinli aileler tarafınca kullanıldığı söyleniyor. Öte taraftan 14. yüzyılda, Çin’in Zheijang bölgesinde yılda 10 milyon paket wc kağıdı üretiminin yapıldığı biliniyor ki bu da wc kağıdının varlığından öte seri üretimine dahi geçildiğine işaret ediyor. Çin, wc kağıdı üretimi ve kullanımıyla fazlasıyla haşır neşir vaziyetteyken Avrupa ve ABD’da ise durumlar pek de o şekilde değil! Hela kağıdının Avrupa ve ABD’ya varışı, 1800’lü yılların sonuna denk düşüyor. Her iki kıtada da wc konseptinin olmayışı, geç oluşması; wc kağıdının bu iki kıtadaki sürecini geciktiriyor.
Hela kağıdının alternatifi olarak neler kullanılıyordu?
Zenginler; kenevir, yün ve bez üçlüsüne wc kağıdı görevi yüklerken, yoksul kesim oldukca daha ilkel yöntemlerle bu ihtiyacı karşılamak zorundaydı: Tuvaleti dereye yapmış olup temizliği suyla, ağaç yapraklarıyla, deniz kabuklarıyla, yosunla temizlemek benzer biçimde.
Bunun yanı sıra denizciler, eskiyen halatların ipleri yardımıyla temizlenirken Kutuplara yakın bölgelerde yaşayan insanoğlu kar ile temizlenmeyi tek deva olarak görüyordu.
Hela kağıdı ne vakit ticari hale geldi?
14. yüzyılda Zheijang’da toplu wc kağıdı üretimi yapıldığından bahsetmiştik; sadece buradaki üretimin ticari bir kaygı güderek yapılmadığını da hatırlatmak isteriz. Hela kağıdının ticarileşmesi, 1857’ye dayanıyor. Amerikalı icat eden Joseph Gayetty, işi ticarete dökme fikriyle günümüzün tek pakette 100’lü şekilde bulunan wc kağıtlarını aloe vera aromalı olarak üretince; wc kağıdının ticari serüveni başlamış oluyor. Doğal akıl akıldan üstündür. Tam 10 yıl sonrasında, 1867’de, toptancılıkla uğraşan Edward, Clarence ve Thomas kardeşler; wc kağıtlarını aloe veralı değil, bildiğimiz klasik haliyle üretince; üretim maliyeti de düşüyor. Bu da kardeşlere kazanç olarak geri dönüyor. Anlayacağınız, günümüzün rulo şeklinde satılan klasik wc kağıtlarını; bu üç kardeşin ticari zekasına borçlu sayılırız.
[ad_2]
