Teknoloji zamanı, çığır açan başarılarla dolu olsa da bir o denli da büyük fiyaskolarla dolu. Milyarlarca dolar zarara neden olan, kullanıcı itimatını sarsan ve mühendislik derslerine mevzu olan bu donanım felaketleri, en büyük devlerin bile iyi mi tökezleyebileceğini gösteriyor. Patlayan telefonlardan “Kırmızı Ölüm Halkası”na, Apple’ın klavye inadından uzaydaki fiyaskolara kadar, teknoloji tarihinin unutulmaz donanım hatalarını sizler için derledik.
Teknoloji dediğimiz şey, bir roket hızıyla aşama kaydediyor. Her gün yeni bir devrim, her ay daha ilkin asla görülmemiş bir özellik… Silikon Vadisi’nden Shenzhen’e, mühendisler devamlı imkânsızı başarmak için ter döküyor. Ikimiz de son kullanıcı olarak bu yeniliklerin keyfini çıkarmak için sabırsızlanıyoruz. O yeni telefonun kutusunu açmak, o yeni konsolun start tuşuna basmak hep coşku verici.
Sadece bu hız, kimi zaman duvara toslamayı da bununla beraber getiriyor. Kimi zaman minik bir hesaplama hatası, kimi zaman aceleye getirilen bir tasarım sonucu, kimi zaman de “biz yaptıysak olur kibri”; milyarlarca dolarlık projelerin, itibarlı markaların gözümüzün önünde erimesine niçin olabiliyor. Ikimiz de bu içeriğimizde başarıları değil, artık “kara kir” olarak anılan devasa başarısızlıkları konuşacağız. Kemerlerinizi bağlayın, teknoloji tarihinin mezarlığına doğru bir yolculuğa çıkıyoruz.
Teknoloji dünyasının en büyük felaketleri:
Samsung Galaxy Note 7: Cebinizdeki pimi çekilmiş bomba! (2016)
Listemizin zirvesinde, şüphesiz yakın tarihin en “yakıcı” donanım felaketi içeriyor. Samsung’un büyük umutlarla piyasaya sürdüğü Galaxy Note 7, aniden kullananların elinde, cebinde, hatta uçaklarda patlamaya başladı. Batarya tasarımındaki eleştiri bir mühendislik hatası, cihazın alev almasına niçin oluyordu. Samsung, ilkin cihazları geri çağırdı, sonrasında “güvenli” yenileriyle değiştirdi sadece onlar da patlamaya devam etti. Netice? Milyarlarca dolarlık zarar, marka itibarında devasa bir çizik ve tüm dünyada uçaklara “Galaxy Note 7 ile binmeyin” ikazları…
Xbox 360: O meşhur “Kırmızı Ölüm Halkası” (RRoD) (2005-2008)
Eğer 2000’lerin ortasını görmüş bir oyunseverseniz, bu üç kırmızı ışığı gördüğünüzde yaşadığınız travmayı unutmanız mümkün değil. Microsoft’un PlayStation 3’e karşı en büyük kozu olan Xbox 360, kronik bir aşırı ısınma sorunuyla piyasaya sürüldü. Konsolun içindeki yetersiz lehimleme ve soğutma tasarımı, cihazın kendini “kızartmasına” niçin oluyordu. RRoD (Red Ring of Death) olarak malum bu hata o denli yaygındı ki Microsoft’a 1 milyar doların üstünde bir güvence maliyeti çıkardı.
Apple’ın “Kelebek Klavyesi”: Tek bir toz tanesinin direnmesi (2015-2019)
Apple ve “tasarım direnmesi” dendiğinde akla ilk gelen fiyaskolardan biri. Firmanın daha ince MacBook saplantısı, “kelebek” mekanizmalı klavyeleri doğurdu. Kağıt üstünde mükemmel, süper ince bir tasarımdı. Sadece gerçek dünyada tuşun altına kaçan tek bir toz tanesi bile klavyeyi kullanılmaz hâle getirebiliyordu. Milyonlarca kullanıcı tuşların takılmasından yakınma etti, Apple senelerce problemi kabul etmedi. Sonunda toplu davalar ve devasa onarım programları açarak sükunet içinde eski “makas” mekanizmaya geri döndüler.
Intel Pentium FDIV hatası: Matematik bilmeyen işlemci (1994)
Bu, listemizdeki en teknik fakat en utanç verici hatalardan biri. 1994’te Intel’in gözbebeği olan Pentium işlemciler, temel matematik işlemlerini yanlış yapıyordu. FDIV (Floating-Point Division) komutundaki bir kusur, işlemcinin bazı bölme işlemlerinde hatalı sonuçlar vermesine niçin oluyordu. Başta “kullanıcılar fark etmez” diye direnen Intel, matematikçilerin ve basının baskısıyla geri adım attı ve tüm çipleri değiştirmeyi kabul etti. Bu hata onlara ortalama 475 milyon dolara patladı.
Apple III: Steve Jobs’un “sessiz kâbusu” (1980)
Apple’ın efsanevi Apple II’nin yerini alması için tasarladığı Apple III, tam bir mühendislik hatasıydı. Steve Jobs, bilgisayarın tamamen “sessiz” olmasını, şu demek oluyor ki içinde fan olmamasını istiyordu. Netice? Aygıt o denli ısınıyordu ki içindeki entegre devreler lehimlerinden kurtulup anakarttan düşüyordu. Apple’ın o dönemki resmî çözüm önerisi ise trajikomikti: “Bilgisayarı birkaç santim havaya kaldırıp yere bırakın.” Naturel olarak bu çözüm işe yaramadı ve proje çöpe gitti.
Ariane 5 roketi – Vazife 501: 370 milyon dolarlık hata (1996)
Aslen bu, listemizdeki minik bir kural dışı. Felaketin kökeni bir yazılım hatası olsa da neticeleri o denli devasa bir donanım yitirilmesine yol açtı ki… Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) göz bebeği olan roket, kalkıştan bir tek 37 saniye sonrasında havada infilak etti. Sebep, 64-bitlik bir verinin 16-bitlik bir alana sığdırılmaya çalışılmasıydı. 370 milyon dolarlık roket ve taşımış olduğu uydular, küçücük bir kod hatası yüzünden saniyeler içinde yok oldu.
IBM PCjr: Ev kullanıcısına “Bu ne?” dedirten aygıt (1984)
PCjr, “dev” IBM’in ev bilgisayarı pazarına girmek için yapmış olduğu “cüce” bir denemeydi. PCjr, IBM’in kurumsal imajından o denli uzaktı ki kimse ne yapacağını bilemedi. En büyük felaketi ise klavyesiydi; “chiclet” (sakız) adında olan lastik tuşlara basmak imkânsıza yakındı. Buna bir de Apple II ve Commodore 64’e nazaran hem pahalı olması hem de uyumluluk sorunları eklenince, PCjr hızla piyasadan silindi.
Tüm bunlardan yola çıkarak anlayabileceğiniz suretiyle bugün dev dediğimiz firmaların hepsi, geçmişte inanılmazı zor hatalar yapmış oldu. Bu felaketlerin bir çok, biz son kullanıcılara daha iyi, daha güvenli ve daha çok kontrol edilmiş ürünler olarak geri döndü.
Peki sizin aklınıza gelen, başka donanım felaketleri var mı? Düşüncelerinizi ve yorumlarınızı bizimle paylaşmayı ihmal etmeyin…
