Keskin virajlarda bile otomobilinizin yola tutunması için en temel yapıtaşlarından kabul edilen Etken Şasi Kontrolü nedir?
Seyahat esnasında kendinizi ne kadar güvende ve konforlu hissediyorsunuz? Bilhassa keskin bir viraja girerken otomobilinizin yola âdeta bir mıknatıs benzer biçimde yapışmasını, en küçük bir savrulma hissi bile yaşatmadan dönmesini istemez miydiniz? İşte tam bu aşamada çağdaş otomobil teknolojisinin en büyük nimetlerinden kabul edilen Etken Şasi Kontrolü devreye giriyor. Bu teknoloji, sürüş deneyiminizi baştan aşağı değiştirebilecek, hem güvenliği hem de konforu aynı anda zirveye taşıyan akıllı bir sistemdir.
Etken Şasi Kontrolü en kolay tanımıyla, otomobilinizin süspansiyon ve direksiyon benzer biçimde temel yürüyen aksamını saniyenin binde biri benzer biçimde inanılmaz hızlarda devamlı olarak denetleyen ve ayarlayan bir beyin gibidir. Yolun durumunu, hızınızı, direksiyon hareketlerinizi ve hatta ne kadar sert fren yaptığınızı anlık olarak çözümleme eder. Bu çözümleme sonucunda amortisörlerin sertliğini, direksiyonun tepkilerini ve hatta bazı gelişmiş sistemlerde otomobilin yüksekliğini bile değiştirerek size mümkün olan en stabil ve konforlu sürüşü sunar. Kısacası otomobilinizin yolla olan iletişimini anlık olarak optimize ederek her koşulda en ideal tepkileri vermesini sağlar.
Virajların efendisi: Etken şasi kontrolü hangi mevzularda fark yaratır?
Peki bu teknoloji o ürkütücü yada coşku verici virajlarda ne kadar fark yaratıyor? Geleneksel bir süspansiyon sistemine haiz otomobilde, viraja süratli girdiğinizde merkezkaç kuvveti sebebiyle otomobilin gövdesi virajın dışına doğru yatmaya adım atar. Bu yatma, lastiklerin yol tutuşunu azaltır ve hem sürücüde güvensizlik hissi yaratır hem de otomobilin limitlerini zorlar. İşte Etken Şasi Kontrolü, bu senaryoyu tamamen değiştirir.
- Yatmayı Önler: Viraja girdiğiniz anda sistem, virajın dış tarafındaki tekerleklerin amortisörlerini anında sertleştirir. Bu sayede otomobilin gövdesinin yana yatması (body roll) minimuma iner. Otomobil âdeta düz bir yolda gidiyormuş benzer biçimde dengeli kalır.
- Yol Tutuşunu Maksimize Eder: Beden yana yatmadığı için tüm lastikler yola eşit ve maksimum düzeyde basar. Bu da yol tutuşunun (çekişin) artmasını sağlar. Bu sayede virajı oldukca daha yüksek hızlarda ve daha güvenli bir halde dönebilirsiniz.
- Direksiyon Hakimiyetini Artırır: Sistem yalnız süspansiyonu değil, direksiyon tepkilerini de ayarlar. Çoğu zaman “Sport” moduna alındığında direksiyon daha da hassaslaşır. Bu sayede sürücü, yolu daha iyi hisseder ve en küçük direksiyon hareketine bile otomobil anında tepki verir.
- Savrulmayı Engeller: Gelişmiş sistemler, motor torkunu tekerlekler içinde zekice dağıtan “Tork Yönlendirme” (Torque Vectoring) özelliği ile entegre çalışır. Dönemeç içinde, iç taraftaki tekerleğe hafifçe bir fren uygulayıp dış taraftaki tekerleğe daha çok güç göndererek otomobilin burnunun dönemeç içine daha istekli bir halde dönmesini sağlar. Bu da arkadan kayma yada önden kayma benzer biçimde istenmeyen durumların önüne geçer.
Etken Şasi Kontrolü ile Adaptif Şasi Kontrolü (DCC) aynı şey mi?
Evet, büyük seviyede aynı teknolojiyi ifade ederler. Değişik otomobil markaları bu sisteme değişik adlar verebilmektedir. Volkswagen Grubu (VW, Audi, Seat, Skoda) çoğu zaman “DCC” (Dynamic Chassis Control) yada Adaptif Şasi Kontrolü adını kullanırken, öteki markalar Etken Süspansiyon, Adaptif Sürüş Sistemi benzer biçimde adlar kullanır.
Etken Şasi Kontrolü yalnız lüks ve spor otomobillerde mı bulunur?
Geçmişte evet sadece günümüzde bu teknoloji giderek daha erişilebilir hâle gelmekte. Artık birçok orta segment otomobilde dahi opsiyonel yada standart donanım olarak gösterilmekte.
Etken Şasi Kontrolü yakıt tüketimini artırır mı?
Hayır, direkt yakıt tüketimini artıran bir tesiri yoktur. Sistem, elektronik sensörler ve ufak ayarlayıcılar ile çalmış olduğu için motora ek bir yük bindirmez. Hatta “Comfort” yada “Eco” modlarında süspansiyonu ve sürüş dinamiklerini daha verimli hâle getirerek dolaylı yoldan yakıt tasarrufuna katkı sağlayabilir.
Etken Şasi Kontrolü arızalanırsa ne olur? Yolda kalır mıyım?
Bu sistemler oldukça dayanıklı ve uzun ömürlü olacak şekilde tasarlanmıştır sadece ihtimaller içinde bir arıza durumunda, sistem çoğu zaman kendini güvenli moda alır ve süspansiyonlar standart (çoğu zaman orta sertlikte) bir ayara sabitlenir. Gösterge panelinde bir uyarı ışığı yanar sadece otomobilinizi güvenli bir halde servise götürebilirsiniz. Doğrusu yolda kalmanıza niçin olmaz.
