Aslen Böcek Bile Olmayan Bu Sempatik Canlıların Yararları

Averaj 15 milimetre uzunluğunda olan bu canlılara evimizdeki, bahçemizdeki nemli alanlarda sık sık rastlıyoruz.

Peki sağlığımız için bir tehlike arz ediyorlar mı? Aslen hangi sınıfa ilişkin bir canlı türü? Gelin, uzun süreden beri iç içe yaşadığımız bu canlıları daha da sevmenizi sağlayacak bilgilere göz atalım.

Biz onlara top böceği ya da tespih böceği desek de aslına bakarsak böcek değildirler.

“Yedi çift bacaklı, kabuklu ekip” sınıfındadırlar; şu demek oluyor ki “insecta” denen, böceklerin dahil olduğu sınıfta yer almazlar. Karides, yengeç ve krillerle akrabadırlar.

Ek olarak bu garip canlıların fosilleri incelendiğinde 300 milyon senelik bir geçmişe haiz oldukları tespit edilmiştir.

Bugüne dek 10.000 türü tanımlanmıştır.

Bunlardan ortalama 4.500’ü denizlerde, 500’ü tatlı sularda, kalan 5.000’i ise karada yaşar ve 10 alt takıma ayrılırlar.

Bathynomus giganteus türü, tespih böceklerine kıyasla devasa bir boyuta haizdir.

İlk kez 1879 senesinde bir Fransız zoolog tarafınca Meksika Körfezi’nde balıkçıların ağlarına takılmasıyla tanımlanmıştır. Her neyse ki evimizde bu türü karşımıza çıkmıyor.

Değişik türlerdeki kapanma çeşidi de değişik olabiliyor.

Bu örnekte hem daha büyük olan hem de boşluk bırakmadan kapanabilen bir türünü görüyorsunuz.

Tespih böceklerinin bilimsel adı olan “armadillidium vulgare”, armadillo adlı hayvandan geliyor.

Bu hayvanlar da tıpkı tespih böcekleri şeklinde top şeklini alabilirler. Katmanlı bir zırha sahiptirler, düşman saldırılarından bu şekilde korunabilirler. Ek olarak her iki canlı da yiyecek bulmak için toprağı kazar.

Nemli bölgeleri sevmelerinin sebebi vücutlarında su tutamamalarıdır.

Bundan dolayı wc, banyo, bahçe şeklinde nemli ortamlarda görülürler. Eğer hava şartları istedikleri şeklinde değilse tavan aralarına yada bodrum katına kaçarlar.

Dış mekanlarda ise ağaç kütüğü, kaya, saksı ve çöp kutularının altını tercih ederler. Nemi muhafaz edebilmek için bir çok vakit geceleri hareket ederler. -2°C’nin altındaki yada 36°C’nin üstündeki sıcaklıklar onlar için öldürücüdür.

Mart ve nisan aylarında daha sık olmak suretiyle yıl süresince çiftleşebilirler.

Dişileri, yumurtalarını kendi vücutlarında bulunan sıvı dolu kesede kuluçkaya yatırırlar. Bu süreç 3 ila 7 hafta sürer ve yavrular 2 ay süresince kesede kalmaya devam eder. 1 yıl sonrasında ise cinsel olgunluğa erişirler.

Averaj 3 yıl yaşayabilen tespih böcekleri her ne kadar sempatik görünüyor olsalar da kimi vakit istenmedikleri için böcek ilaçlarıyla öldürülebiliyorlar.

Oysa yeryüzüne zararları olan cıva, kadmiyum ve kurşun şeklinde zararı dokunan ağır metalleri ortadan kaldırmada yararlıdırlar. Toprağın ve yeraltı sularının temizlenmesine katkıda bulundukları için öldürmemeniz önerilir.

BONUS: Ters döndüklerinde -kaplumbağalarda da olduğu gibi- doğrulmakta zorlandıkları için minik bir dokunuşla onlara yardım edebilirsiniz.

Kaynaklar: 1, 2, 3, 4