“Bebeğini Öldüren Vegan Anne” Haberleri Ile alakalı Gerçekler

ABD’deki vegan bir annenin, yetersiz beslediği bebeğinin ölümüne neden olması, geçtiğimiz günlerde münakaşa mevzusu oldu. Sorumsuz anne yaşam boyu hapis cezası aldı sadece bu üzücü vaka, bununla beraber bir informasyon kirliliğine de neden oldu.

Aslına bakarsak tek suçlu anne değil, baba da sorumsuz davrandı ve onun davası da devam ediyor. Çiftin 18 aylık bebeği, yaşamını kaybettiğinde 8 kilo ağırlığındaydı. Bu yaşına karşın sadece 7 aylık bir bebek büyüklüğündeydi. Soruşturma heyeti, vegan çiftin 3 ve 5 yaşlarında iki çocuğunun daha bulunduğunu ve bu evlatların da yetersiz beslendiğini belirledi.

Bu vakaya baktığımızda ve popülist medyanın özensiz haberlerini okuduğumuzda veganlığın zararı olan olduğu algısı oluşuyor. Durum hakikaten bu şekilde mi, yoksa bu tip haberlere daha geniş bir perspektiften baktığımızda işin rengi değişiyor mu?

Bu mevzu sık sık münakaşa mevzusu olduğundan akıllardaki sual işaretlerini gidermeye çalışacağız.

Bebeklerini yetersiz besledikleri için ceza alan anne ve baba

Söz mevzusu haberlerin arkasından kafalarda oluşan sual işaretlerini gidermek adına, veganlığın hepimiz tarafınca daha anlaşılabilir kılınması amacıyla Instagram’da etkinlik gösteren Vegan Beyin adminlerinden Berat’a mevzuyla ilgili sorular yönelttik. Ek olarak Kardiyolog Murat Kınıkoğlu, Uzm. Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu ve Diyetisyen Kevser Başkara’nın evlatların vegan beslenmesi ile alakalı düşüncelerine de yazımızda yer verdik.

Berat’a ilk sorumuzu yöneltmeden ilkin mevzuyla ilgili bilimsel araştırmalardan bahsetmekte yarar var: 

BBC Good Food’da yer edinen bilgilere nazaran; doğru planlama ve informasyon olduğu sürece bir çocuğun vegan olmasında sakınca yok. Erken çocukluk döneminde beslenme yetersizliğinin olmaması için D vitamini, kalsiyum, demir, omega-3 yağ asitleri ve B12 vitamini alımını iyi izlemek gerekiyor.

Omnivor doğrusu hayvansal ürünlerle de beslenen çocuklarla vegan beslenen evlatların kıyaslandığı, Harvard Üniversitesinde yürütülen bir araştırma nazaran omnivor çocuklar ergenliğe daha erken giriyor ve daha acele büyüyor sadece kalp sağlıkları vegan çocuklar kadar iyi olmuyor.

American Journal of Clinical Nutrition’da piyasaya sürülen hakemli bir çalışmada; vejetaryen evlatların omnivor küçüklere kıyasla kalp sağlığının daha iyi olduğu sadece beslenme yetersizliğinin bir miktar fazla olduğu tespit edilmiş.

UCL Great Ormond Street Çocuk Sağlığı Enstitüsü ve Çocuk Memorial Sağlık Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, vegan evlatların daha sağlıklı bir kardiyovasküler profile ve daha azca vücut yağına haiz bulunduğunu tespit etmişler sadece büyümenin, kemik mineral içinde ne olduğunun ve mikro gıda durumunun etkilendiğini de görmüşler.

Emek harcama, vegan rejimi tatbik eden evlatların averaj 3 santimetre daha kısa bulunduğunu, %4-6 daha düşük kemik mineral içeriğine haiz bulunduğunu ve omnivorlara nazaran B12 vitamini eksikliğinin üç kat daha çok bulunduğunu bulmuş. Bu dezavantajlar olsa da avantajları da var, vegan evlatların sağlıksız kolesterole haiz olmadıkları görülmüş.

Bu çalışmada yer edinen Profesör Mary Fewtrell’in bu konudaki tavsiyeleri şu şekilde: Vegan evlatların daha ufak vücutları ve kemik boyutları hesaba katıldığında bile daha düşük kemik kütlesine haiz bulunduğunu bulduk. Bu tür eksiklikler, ergenliğe kadar devam eden bir rejimden kaynaklanıyorsa, bu, yaşamın ilerleyen dönemlerinde negatif kemik neticeleri riskini artırabilir.

Cleveland Clinic adındaki Amerikan bilimsel nitelikli tıp merkezinde yürütülen başka bir çalışmada ise bitkisel beslenen evlatların kan değerlerinin iyileştiği, tansiyonlarının iyi bir seviyeye geldiği görülmüş. Çalışmadaki birçok Amerikalı ve Kanadalı hekim, evlatların vegan beslenmesinin iyi olabileceğini belirtiyor.

Bu araştırma sonuçlarına bakılırsa lüzumlu takviyeler verildiği sürece çocuklar vegan olabilir, eğer dikkat edilmezse çeşitli problemler ortaya çıkabilir.

3 senedir vegan olan Berat’a ilk sorumuz şu şekilde: Bu bilimsel araştırmaların da gösterdiği şeklinde çocuklarda veganlığın avantajları da dezavantajları da olduğu bir gerçek. Sizce bir bebek vegan beslenmeli mi, yoksa ilk aylarını atlattıktan sonrasında mı vegan olmalı?

Berat: Çocuklar üstünde meydana getirilen bu çalışmanın sonuçlarında sizin de belirtmiş olduğunuz şeklinde artı ve eksi yönler mevcut. Sadece gıdaları, birer paket olarak düşünüp bedenimize yararlı olanları alırken zararı olan olanları da aldığımızı unutmadan hareket etmeliyiz. Sözü fazla dolandırmadan soruyla ilgili aslolan söylemek istediklerime gelecek olursak eğer, günümüzde B12 başta olmak suretiyle bazı vitamin ve minerallerin alımının eksikliği bir veganlık problemi olmaktan ziyade seri üretimin getirmiş olduğu bazı sonuçlar sebebiyle aslen günümüzün de problemi. Şu demek oluyor ki ilerleyen yaşlarda hayatında hayvansal ‘’ürünleri’’ kullanmayı asla bırakmamış birisi bile B12 problemi yaşayabiliyor.

Bugün biliyoruz ki kemik erimesinin en büyük etkenlerinden biri de asidik yapıya haiz inek sütü alımının arkasından vücudumuzun ortaya çıkan asiditeyi alkaliye döndürmeye çalışırken kemiklerden çekmiş olduğu fosfattır. Arkasından asidik gıdayla gelen kalsiyum da idrar yöntemiyle dışarı atılır. İşte tam bu şeklinde nedenlerle eczaneler kalsiyum takviyeleriyle dolu. Şu demek oluyor ki işin aslı beslenme tarzınızın eksiklerini tamamlamak için takviye edici besin vb. kullanmak o denli da fena bir durum değil.

Amerikan Beslenme ve Diyetetik Akademisi, Birleşik Krallık Diyetisyenler Derneği şeklinde dünyanın önde gelen sağlık kurumlarının da söylediği şeklinde iyi planlanmış bir vegan beslenme her yaştan insan için sağlıklı yaşamı destekleyebilir. Gıda alımı iyi planlandığında, dengeli bir vegan beslenme çocuklar ile hamilelik ve emzirme süreci dahil yetişkinler tarafınca yararlanılabilir. Dolayısıyla ölümcül olmayan bazı nedenler var diye kimsenin veganlığını ertelemesine gerek yok.

Sizce vegan olma kararını büyüdüklerinde kendileri almaları gerekmiyor mu?

Berat: Hayır. Ben bir veganım sadece kimse bana “çocukken vegan olmak ister misin” diye sormadı. Bu da tıpkı bunun şeklinde bir durum. Bir ihtimal vegan yaşamı ona dayatamazsınız şu sebeple bu etik değildir sadece vegan yaşamı seçmesini sağlayabilirsiniz şu sebeple esasen doğada her ebeveyn, çocuğunu doğru olduğuna inanılmış olduğu şekilde yetiştirir.

Arkadaşları sütlü çikolata yerken dışlanmış hissine kapılmazlar mı? Kim bilir bu durumun neden olacağı negatif ruhsal etkisinde bırakır olacaktır?

Berat: Özür dileyerek bu soruya cevabım sadece varsayımlar üstünden olabilir sanıyorum şu sebeple bu şekilde bir suali sağlıklı şekilde sadece bir pedagog yanıtlayabilir gibime geliyor. Fakat benim fikrim etrafta zararı olan olduğu kabul edilen asitli içecekleri, trans yağlı cipsleri ve buna benzer birçok ürünü yemesine anne babaları tarafınca izin verilmemiş birçok çocuk var.

Ek olarak günümüzde her ürünün bir vegan alternatifi bulunduğunu düşünecek olduğumuzda ufak yaşlardan itibaren çocuğumuza verdiğimiz bitkisel sütlü çikolatayı sevmiş olarak yiyen bir çocuğun, kendi iç dünyasında bahsi geçen mevzudan ruhsal olarak ağır şekilde etkilenmeyeceğini de düşünebiliriz.

Sizin ya da etrafınızdaki vegan bireylerin, bebeklerinin yeterince gelişmeyeceği düşüncesine kapıldığı oluyor mu?

Berat: Bu mevzuyla ilgili hiçbir tanıdığımdan asla buna benzer bir kaygı hissini hissetmedim ve duymadım. İnsan inanmadığı bir ‘’hakikatı’’ sürdüremez, çevremdeki kimse dengeli bir bitkisel beslenmenin kimse için noksan kalacağını düşünmüyor.

Vegan olmayan kişiler yetersiz beslenme sebebiyle bebeğinin ölümüne sebep olunca aynı ceza veriliyor mu? Bu anne babalar neden haberlerde yer bulmuyor?

Berat: Bu mevzuyla ilgili hiçbir habere rastlamadım sadece bebeğinin bakımını ve temel gereksinimlerini karşılamayan anne babalar bence dünyanın her yerinde ilgili kurumlar tarafınca ziyaret edilip, lüzumlu yaptırımlar ve lüzumlu cezalarla karşılaşıyor. Fakat ebeveyn vegan olduğunda ne yazık ki üstüne basa basa haber yapılıyor. Artık buna tık tuzağı mı dersiniz, hayvansal ‘’besin’’ endüstrilerinin kirli ortaklık mi yoksa popülist medyanın ürünü mi bilemiyorum…

Son olarak, mevzuyla ilgili eklemek istedikleriniz nedir?

Berat: Tertipli olarak her yıl içinde bu ve bunun şeklinde benzer bazı haberler onlarca kere yeniden ortaya çıkarılarak veganlık karşıtlığı, veganlığı karalayacak hamleler yapılıyor. Bunlara biz yabancı değiliz, veganlığı kötüleyen hamleler senelerdir belirli endüstrilerin desteğiyle devamlı yapılmış. Biz veganlar olarak, artık insanların okudukları haberleri detayıyla araştırıp bir fikre haiz olmalarını ve doğru bulunduğunu düşündükleri bazı şeyleri tekrardan gözden geçirmelerinin yararlı bulunduğunu düşünüyoruz.

Bu sebeple biz çocukluğumuzdan beri doğru zannettiklerimizle kandırıldığımızı düşünüyoruz. Buradan vegan yaşama sıcak bakan sadece belirli kaygılara haiz olan her insana bu kaygıları zamanında her veganın yaşadığını fakat atlamaya korktuğumuz pencerenin zemin katta bulunduğunu söylemek isterim. Ihmal etmeyin, kıyıdan suya girmediğiniz her dakika suya girmenizi daha zor hale getiriyor. Her kişi için daha adil bir dünya umuduyla, sevgiler.

Sorularımızı yanıtladığı için Berat’a teşekkürler. Mevzu hakkında Uzm. Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu, Diyetisyen Kevser Başkara ve Kardiyolog Murat Kınıkoğlu’nun görüşleri şu şekilde:

Uzm. Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu, kendi web sitesinde mevzuya şu şekilde değiniyor:

Son zamanlarda haberlerde “bebeklerini vegan besledikleri için hapse girdiler” şeklinde haberler görüyoruz. Yeni doğan bebeklerini yanlış besledikleri için ölümüne neden olan vegan aileyi dahi gördük. Maalesef çocuklarını yalnızca patates püresiyle besleyen sorumsuz ailelerin faturası veganlığa kesiliyor.

Vegan beslenen çocuklarda aile bilgili olduğu takdirde asla protein eksikliği olmaz. Meydana getirilen bir çalışmada vegan beslenen çocuklar takibe alınıyor. Bebekler ilk 6 ay anne sütü emiyorlar devamında vegan besleniyorlar. Çıkan netice: Vegan beslenen çocuklar düzgüsel gelişme ve gelişmeyi sağlıyor.

Ailelerin dikkat etmesi ihtiyaç duyulan yalnızca bebeklerinin gereksinim duyan makro ve mikro gıdaları dengelemektir. Minimum ilk 6 ay olmak suretiyle anne sütü fazlaca önemlidir. Annenin emzirirken kafi B12 vitamini ve Omega 3 aldığından güvenli olmak gerekir. Her yeni doğana verildiği şeklinde D vitamini ve 6. aydan sonrasında demir takviyeleri vegan bebeklerde de kullanılabilir. Araştırmalar vegan beslenen evlatların daha fazlaca lif, vitamin ve antioksidan aldığını göstermektedir.

Vegan beslenme çocuk ve bebekler için de uygun. Bir bebeğin esasen ete ya da süte ihtiyacı yok. Aslına bakarsak çocuğun et yememesi lazım. Etteki gelişme faktörü çocuk için oldukça zararı olan. Çocuğun dengeli büyümesinin önünde bir engel. Et yedirerek, çocuğun gelişme seyrinin önüne geçiyorsunuz.

Hayvansal gıdalarla beslenen evlatların ergenliğe daha erken girdiğine dair Harvard’da meydana getirilen bir emek verme var. Bu, hayvansal ürünlerdeki ciddi oranda gelişme hormonuna işaret ediyor. Acele gelişme ise, iyi bir şey değil; insan kademeli bir halde büyümeye uygun.

Daha süratli ve daha erken sertleşme oluşuyor. Süt de öyleki sözgelişi, çocuğa verilmemesi ihtiyaç duyulan bir şey. Çocuğun bağırsakları daha yeni gelişmeye başlıyor. Anne sütünü bıraktıktan derhal sonrasında inek sütüne başlarsanız, bağırsaklarında belirli mikro kanamalar oluşuyor. Süt çok da fazla alerjen bir sıvı. Ülkelerdeki laktoz alerjilerine bakınca inanılmaz fena bir tablo. Bu sebeple laktozu sindiren enzimle ilgili bir sıkıntımız var.

Kardiyolog Murat Kınıkoğlu’nun mevzu ile alakalı görüşleri ise şu şekilde:

Mühim Not: Bebeğinizi nasıl beslemeye karar verirseniz verin tertipli olarak hekim kontrolüne götürmeyi dikkatsizlik etmeyin. Hiçbir şey bebeğinizin sağlığından daha mühim değil.