Bulutların Üstünde Seyahat Tablosunun Bilgileri

Evrenselliğinden hiçbir süre bir şey kaybetmeyen ve günümüzün gelişmiş dijital sanatına bile esin kaynağı olan zamanı ikonik eserleri, detaylarıyla beraber sizlere aktarıyoruz. Bu sefer odağımızda Der Wanderer Über Dem Nebelmeer (Bulutların Üstünde Seyahat) adlı yaratı bulunuyor.

Caspar David Friedrich tarafınca ortaya çıkarılan ve yaşı 200 yılı aşmış olan bu yaratı, sizi kendisine fanatik bırakacak birbirinden değişik detaylar barındırıyor. Sözü fazla uzatmadan gelin, eserin ardında neler saklandığına beraber bakalım.

Görünenden görünmeyene doğru ilerleyelim. İlk bakışta gözünüze hangi detaylar çarptı?

Yukarıda gördüğümüz benzer biçimde eseri üçe bölebiliyoruz. Bu bağlamda en üstte sema, ortada ana karakterimiz ve Saksonya ile Bohemya bölgelerinden esin alınarak oluşturulan yer şekilleri, en altta ise karakterin üstünde durduğu platform bulunuyor.

Yapıt hareketli olmasa bile, karakterin uçuşan saçları ve ortadaki sisin kuvvetli hareketi, o anın enerjisini bakan kişiye aktarabiliyor.

Ek olarak oldukça yüksek bir konumda duruyor olmasına karşın karakter, oldukça sakin bir duruşa haiz.

Arkadaki dağların üstündeki nebat örtüsü de doğayla dolup taşan manzaraya detay katıyor.

Şimdi bir tık daha derine bakalım

Karakterin omuz hizasının altına doğru uzanan ve pek de eğimli olmayan dağlar, karakterin konumunu daha da vurgulu hâle getiriyor.

Yalnız bu da değil, karakterin üstünde durduğu platforma bakın. Tuvalin alt taraflarını kapatan bu platform, tam karakterin olduğu noktada birleşiyor.

Böylece karakterin yeri bir kez daha belirtilmiş oluyor.

İyi de o denli “Bakın, Burada!” diye tabir yerindeyse gözümüze sokulan karakter neden bizlere arkasını dönüyor?

İşte işin hakkaten derinleştiği noktalardan biri burası. Ilk olarak doğal bu probleminin yanıtını verelim.

Rückenfigur ismiyle malum teknikte karakterlerin sırtı, esere bakan kişiye dönük oluyor.

Dağların omuz hizasında birleşmesi, ana karakterle size aynı görüş açısını sundu. Ondan sonra karakterin üstünde durduğu platform ise sizi onunla aynı seviyeye getirdi.

Şu demek oluyor ki artık onun gördüğünü görüyorsunuz. Bir bakıma da o, siz oldunuz

Bu aşamada işin yorum kısmına geçiyoruz. Normal olarak sanat tarihini araştıran birçok uzman tarafınca uygun görülen düşünceler var fakat onlardan ilkin temelde ne işe yaradığını bilmek gerek.

Net bir halde görüyoruz ki buradaki karakter bir yolculukta, tıpkı biz benzer biçimde.

Susan Herbert

• Her insanın derdi değişik doğal…

Hayatta kimi zaman durup, “ben nereye doğru gidiyorum?” diye düşünebiliriz. Bununla beraber bu yolculuğumuz süresince sayısız engelle karşılaşabiliriz.

Hatta kimi zaman bir engele o denli oldukça odaklanırız ki o ortadan kalktığında öteki her şey rahatça akacakmış benzer biçimde gelir.

Bir lise talebesi için üniversite imtihanını buna örnek olarak gösterebiliriz.

4 yıl içinde yada son sınıfta, bu imtihan o denli oldukça strese sebep olur ki öğrenciler, “şu üstümden kalksa başka bir şey yoramaz beni” diye düşünür.

Fakat o büyük gün öyleki ya da bu şekilde gelir ve imtihan atlatıldıktan sonrasında öğrenciler kendilerini, tıpkı bu eserdeki karakterimiz benzer biçimde tepede bulurlar.

Evet, imtihanı atlattılar ve kendilerinden sonrasında gelenlerden daha yüksekteler ve daha rahatlar artık. Fakat tepede olsalar da tıpkı söz mevzusu eserimizde olduğu benzer biçimde önleri sisli.

Şu demek oluyor ki seyahat, zannedildiği benzer biçimde burada bitmedi

Aslına bakarsanız sınavdan sonrasında gelen boşluk hissi de bundan oluşur. Odak, yalnız o mevzuya yöneltildiği için imtihan ansızın ortadan kalktığında amaçsız şekilde belirsiz olan gelecek karşısında bekler öğrenciler.

Fakat tüm süreç geçtikten sonrasında yaşamın lise evresi atlanır ve üniversiteye geçilir. Ve orada da değişik engeller aşılıp tepelere çıkılır ve sisli manzaralar gene görülür. 

Bu bu şekilde devam eder.

Bu sebeple de hepimiz kendi deneyimlerini ve düşüncelerini taşır bu tabloya. Kendisini benzeri olmayan kılan da budur

Hamburg Kunsthalle

Bir ihtimal soğukkanlılıkla kendisini aşağıya bırakacak olan birini gördünüz, kim bilir doğaya karşı tek başına meydan okuyan bir adamı.

Kim bilir öylece durup tabiatın görkemliliğine fanatik kalan bir adam çarptı gözünüze. Bunların hepsi, esere bakan kişiye nazaran şekillenir.

Temelini kavradığımıza nazaran eserin anlamı hakkında yaygın olarak inanılan düşüncelere bakalım

İnsanın tabiat karşısındaki acizliği

Oldukça şık bir ekibi ve bastonu bulunan karakterimizin yüzünü görmüyoruz fakat kendisinin rahat duruşuna bakıldığında doğayı, hayranlıkla izlediği düşünülüyor. Yüzünü göremesek de manzaraya daldığı belli.

Ek olarak karakter her ne kadar yüksekte olsa da hem önündeki sis, hem de tuvalin en üstünde bulunan ve karakterimizden oldukça daha yükseklerde görünen bulutlar, gene tabiatın üstünlüğünü vurguluyor.

Aslına bakarsanız Caspar David Friedrich’in romantizm akımına yönelik eserler ortaya koyduğunu da düşündüğümüzde bu oldukça mantıklı geliyor.

Ana karakter bir askeri temsil ediyor olabilir

Napolyon Bonapart

Karakterin, Napolyon’a karşı savaşan Alman ordusundan Albay Friedrich Gotthard von Brincken olduğu da düşünülüyor.

Koyu yeşil giysisi ve saç rengi de bu ihtimali güçlendiriyor. Söz mevzusu albayın 1813 yada 1814 senesinde öldüğü düşünülüyor.

1818 senesinde bu eserin ortaya çıktığını belirten kişiler bu eserin, albayı onurlandırmak için yapıldığını korumak için çaba sarfediyor.

Napolyon’a karşı elde edilmiş zaferin peşinden ortaya çıkan birçok yenilik:

Milliyetçilik benzer biçimde düşüncelerin hızla yayılması, teknolojik gelişmelerin inanılmaz bir hız kazanması ve bunun sonucunda sayısız bulgu ve icadın karşımıza çıkması bizlere şüphesiz oldukça sayıda yeni kapı açtı.

İnsanlık için elbet bu gelişmeler iyiydi fakat bireysel konuma indiğinizde devrin insanlarında bir sürü belirsizlik sizi karşılıyor. 

“Acaba ileride ne olacak, nereye doğru gidiyoruz?” gibisinden bir belirsizlik bu. Napolyon’a karşı zafer elde etmek zordu ve bu mevzuda başarı elde edildi, peki sonrasında ne olacaktı?

Son olarak da oldukça sayıda münakaşaya sebep olan çıkarım var karşımızda: ‘Nazi Almanya’sının geleceği’

Nazilerin kendi kurmuş oldukları düzeni yüceltebilecek potansiyeli olan (çoğunlukla görünüm içeren) eserleri, propaganda amacıyla kullanımı sonucu bu tablo bilhassa de İkinci Dünya Savaşı sonrasında pek de sevilmedi ve Nazilerle ilişkilendirildi.

Daha sonraki yıllarda her neyse ki objektif yorumların katkısıyla bu ilişki temizlendi.

Bonus açıklamamızın peşinden sanatçının depresif eserler üretme eğiliminin sebebine bakıyoruz. Aslen ikisi birbirine bağlanıyor

Caspar David Friedrich

Caspar David Friedrich, 5 Eylül 1774’te, o zamanlar İsveç’e bağlı olsa da günümüzde Almanya’nın kuzeydoğusunda olan Pomeranya’da dünyaya geldi. Sabun ve mum üreterek geçim elde eden bir babası vardı.

Daha 7 yaşlarındayken annesini, 8 yaşlarındayken de kız kardeşlerinden birini yitirdi. 13 yaşlarındayken de erkek kardeşinin donmuş göl üstünde oynarken boğulup yaşamını kaybetmesine tanık oldu.

Friedrich’in erken yaşta bu benzer biçimde travmatik kayıplara maruz kalmasının, eserlerindeki melankolinin sebebi olduğuna inanılıyor. Melankoli demişken, son olarak eserin Friedrich yaşamını kaybettikten sonrasında dikkat çektiğini belirtelim.

Bu eseri ziyaret etmek istediğinizde Almanya’da, spesifik olarak Hamburg’da bulunan sanat müzesi Hamburger Kunsthalle’ye gitmeniz gerekecektir. Bunun haricinde yaratı hakkında düşüncelerinizi yada eklemek istediklerinizi yorumlar kısmında görmek isteriz.

Eserle aynı çizgide ilerleyen posterler:

Martin Shervington

Kaynaklar:  caspardavidfriedrich.org, Art Review, Prof. Dr. Marcus Graf/KAFA TV, Cultural Studies, Pieces of Art, Artble, Baltic Light