Büyük Selçuklu Hükümdarı Sultan Alparslan Kimdir?

Bugün içinde yaşadığımız Anadolu topraklarına yerleşmeden ilkin burada Bizans başta olmak suretiyle pek fazlaca devlet vardı. 1071 senesinde günümüz Muş ilinin sınırlarında yaşanmış olan Malazgirt Savaşı ile beraber Anadolu’nun kapısı sonsuza kadar Türklere açıldı ve o günden sonrasında tekrar hiçbir şey eskisi şeklinde olmadı. İşte bu büyük zaferin komutanı da devrin Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan’dır.

Sultan Alparslan adını çoğumuz Malazgirt zaferi ile biliyoruz sadece kendisinin hem tahta çıkma süreci hem de hükümdarlığı esnasında yaşadıkları oldukça önemlidir. Zira o devrin şartlarında küçüklü büyüklü pek fazlaca devlet vardı ve aralarında sonu gelmez savaşlar yaşanmaktaydı. Gelin Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan kimdir yakından bakalım ve yaşamı hakkında bilmenizde fayda olacak bilgileri görelim.

Sultan Alparslan kimdir? Kılıç gücüyle tahta çıkan bir varis:

Kati olmamakla beraber 1029 ile 1032 yılları aralığında doğduğu tahmin edilen Alparslan, devrin Selçuklu sultanı Tuğrul Bey’in yeğeni ve devletin kurucularından Horasan Valisi Davet Bey’in erkek evladıdır. Devletin ilk yıllarının sıkıntılı koşullarında yetişen Alparslan, ilk başarısını Dandanakan Savaşı’nda kazanmıştır. Babası öldükten sonrasında ise Horasan Valisi olmuştur. 

Tuğrul Bey, evladı olmadığı için varisi olarak yeğenlerini seçmiştir. 1063 senesinde öldüğü vakit vezir Amid ül-Mülk, Rey şehrinde tahta Alparslan’ın kardeşi Süleyman’ı çıkarmıştır. Sadece Alparslan ve pek fazlaca yönetici bunu kabul etmeyerek Kazvin şehrinde Alparslan adına hutbe okutarak onun sultanlığını duyurmuşlardır. 

Arslan Yabgu’nun oğlu Kutalmış, emrindeki askerlerle beraber Rey şehrini kuşatınca vezir Amid ül-Mülk Alparslan’dan yardım istemiştir. Alparslan, Kutalmış’ı yenince Rey şehrinde onun adına hutbe okutulmuş ve resmen Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Sultan Alparslan olarak tahta çıkmıştır. Hemen sonra Nizamülmülk’ü vezir yapmıştır.

Sultan Alparslan tahta çıkmış olduğu şeklinde seferlere başlıyor:

Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan, tahta çıkar çıkmaz Gürcistan ve Doğu Anadolu Bölgesi’ne seferler düzenlemeye başladı. Bizans yönetimindeki Kars ve Ani sınırına kadar gelmiş olarak ileride açacağı Anadolu’nun kapılarına dayanmış oldu.  Abbasi Halifesi Kaim bi-Emrillah, bu fetih sebebiyle kendisine Ebu’-Feth ünvanını vermiştir.

Bu zamanda Türk akıncıları Anadolu’ya seferler düzenlemekteydiler. Türk akıncılar Kayseri, Malatya, Konya, Afyon’a kadar ilerlemiş ve Bizans ordusuna büyük kayıplar verdirmişlerdi. Devrin Bizans imparatoru Romen Diyojen, Türk akıncıları Anadolu’dan çıkarmak için seferler düzenleyerek Halep’e kadar ilerledi sadece bu seferler sonuçsuz kalıyordu.

1067 senesinde Sultan Alparslan tekrardan Gürcistan seferine çıktı. Şekki ve Tiflis şehirlerini fetherek bölgeyi güvenli hale getirdi. Bir taraftan Orta Doğu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde de seferler sürmekteydi. Sultan Alparslan adım adım Malazgirt Ovası’na doğru ilerliyordu ve fazlaca geçmeden Bizans ordusu ile karşılaştı.

Sultan Alparslan, Türklerin ve dünyanın kaderini sonsuza kadar değiştiriyor:

Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan komutasındaki Türk ordusu ile Bizans ordusu, 26 Ağustos 1071 tarihinde bugün Muş sınırlarında olan Malazgirt Ovası’nda karşı karşıya geldi. Bizans ordusu fazlaca daha büyüktü fakat Sultan Alparslan kararlıydı. Bir Türk – İslam adeti olarak kefeni niyetine beyaz giysiler giydi ve atının kuyruğunu bağlattı. 

Bizans imparatoru Romen Diyojen de bu savaşın öneminin farkındaydı. Öğle saatlerinde Türk okçuların saldırısı başlayınca Bizans büyük yitik yaşadı. Pusular kuruluyor, geri çekilmeler yaşanıyor, taraf değiştirenler oluyor şu demek oluyor ki tam bir meydan savaşı yaşanıyordu. Günün sonunda kazanan Sultan Alparslan oldu, Romen Diyojen tutsak alındı ve o gün, Anadolu’nun kapıları Türklere sonsuza kadar açılmış oldu. 

Malazgirt Meydan Muharebesi sonrası Bizans büyük bir karmaşanın içine düştü. Romen Diyojen büyük vergiler karşılığında uzun süre tutsak tutuldu. En sonunda ülkesine döndüğünde tahta VII. Mihail’in geçtiğini görmüş oldu. Aralarında yaşanmış olan mücadelede gözlerine mil çekildi ve Kınalıada’ya sürgün edildi. Geçirdiği enfeksiyon sebebiyle orada öldü. Diyojen’in ölümü sebebiyle vergi antlaşması geçersiz kabul edildi. 

Yaşamı savaşlarla geçen Sultan Alparslan’ın ölümü hain bir hançer oldu:

840 – 1212 yılları aralığında yargı sürmüş bir Türk devleti olan Karahanlılar ile Büyük Selçuklu Devleti içinde büyük çatışmalar yaşanıyordu. Karahanlıların Selçuklu topraklarına düzenledikleri sefere karşı 1072 senesinde Sultan Alparslan, 200 bin kişilik bir ordu ile beraber Türkistan bölgesine sefer düzenledi. 

Meydana getirilen seferde Berzem Kalesi kuşatma altına alındı. Bir süre sonrasında kuşatma başarıya ulaştı ve kale teslim edildi. Sultan Alparslan’ın huzuruna çıkan kale komutanı Yusuf Hârizmi, çizmesine saklamış olduğu minik bir hançerle sultanı yaraladı. Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Sultan Alparslan, almış olduğu yara sebebiyle dört gün sonrasında yaşamını yitirdi. Ölümü sonrası tahta oğlu Melikşah geçmiştir. 

Sultan Alparslan eşi ve evlatları:

O dönemden günümüze kalan bilgilere nazaran Sultan Alparslan’ın eşleri Ekke Hatun ve Seferiye Hatun’dur. Bu iki eşinden olan evlatları  Melikşah, Tacüddevle Tutuş, İzzeddin Arslan Argun, Böri Bars, Tuğrul, Ayaz, Togan, Arslan, Melik Tekiş, Ayşe, Züleyha ve Fülane Hatun’dur. Alparslan olarak bilsek de doğum adı Muhammed bin Davud Davet’dır. Öldüğünde 43 yaşlarında olduğu tahmin ediliyor. 

Sultan Alparslan neden mühim bir zamanı figür?

Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan’ın hem Türk zamanı hem de dünya zamanı için önemi normal olarak 1071 senesinde meydana getirilen Malazgirt Savaşı’nı kazanarak Anadolu’nun kapılarını Türklere açmasıdır. O günden sonrasında Anadolu topraklarındaki Türk sayısı hızla artmış, sayısız beylik ve devlet kurulmuş, bunlardan bir tanesi olan Osmanlı Beyliği ise ilkin devlet, ondan sonra da bir imparatorluk haline gelmiş olarak yüzlerce yıl süresince dünyanın dört bir yanına yargı sürmüştür.

Sultan Alparslan döneminde pek fazlaca küçüklü büyüklü Türk devleti vardı ve aralarında sürekli bir çatışma yaşanıyordu. Düzenlenmiş olduğu seferlerin ilk sebebi Büyük Selçuklu Devleti’ni korumak ve sınırlarını genişletmek olsa da fethettiği her bölgede Türkleri bir araya getirmiş ve onları tek bayrak altında birleştirmeye uğraşmıştır. Bir ihtimal bu kadar erken yaşta yaşamını kaybetmemiş olsaydı tüm bu tarz şeyleri kendi döneminde yapmayı başaracaktı. 

Sultan Alparslan dizisi Alparslan: Büyük Selçuklu

TRT’de yayınlanmış Uyanış: Büyük Selçuklu dizisinin devamı durumunda olan Alparslan: Büyük Selçuklu dizisinde Sultan Alparslan’ın gençliğinden başlayarak adım adım Malazgirt zaferine giden hikayesi anlatılıyor. Sultan Alparslan Sulh Arduç tarafınca canlandırılırken öteki pek fazlaca karaktere de meşhur oyuncular yaşam veriyor. 

1071 Malazgirt Savaşı’nı kazanarak Anadolu’nun kapılarını Türklere açan Büyük Selçuklu hükümdarı Sultan Alparslan kimdir sorusunu yanıtlayarak savaşlarla geçen yaşamı hakkında bilmenizde fayda olacak detaylardan bahsettik. Mevzu hakkında düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.