Emek verme Mantığını Anlattık: Otomobil Kaymaya Başladığında ESP Tam Olarak Ne Yapıyor da Durumu Kurtarıyor?
Keskin virajlara birazcık süratli girdiğinizde ya da ani şerit değişimlerinde otomobiliniz şeridinden çıkıp kaysa bile ESP’nin müdahele ederek düzelttiğine yada düzeltmeye çalıştığına tanık olmuşsunuzdur.
Peki otomobillerde uzun süredir görmeye alıştığımız bu ESP sistemi, devreye girdiğinde tam olarak ne yapıyor da aracın savrulmasını engelliyor?
Temelden başlamış olalım; ESP tam olarak ne?
ESP, ‘Electronic Stability Program’ kısaca ‘Elektronik Stabilite Programı’ anlamına geliyor. Değişik markalarda DSC, VSA, ESC şeklinde isimlerle de anılıyor. Aslına bakarsak otomobillerde görmeye fazlaca alışık olduğumuz ABS (Anti-lock Braking System) ve TCS (Traction Control System) üstüne inşa edilmiş bir teknoloji.
ESP’nin temel görevi, aracın savrulmasını engellemek.
Yukarıda da bahsettiğimiz şeklinde ani şerit değişimlerinde, ıslak yada buzlu zeminde dönemeç dönerken, ani direksiyon manevralarında devreye giriyor. Bazı otomobillerde tamamen, bazılarında da kısmen kapatılabiliyor.
Peki ne yapıyor da arabanın kaymasını önlüyor?
ESP, tek başına çalışan bir sistem değil. Birçok sensörün beraber çalışmasıyla vazife yapıyor. Bunların içinde direksiyon açı sensörü, dönüş sensörü, tekerlek hız sensörü ve **fren tazyik sensörü **yer ediniyor.
Sistem, sürücünün niyeti ile aracın gerçek hareketini karşılaştırıyor.
Eğer aracın kaymaya başladığını algılarsa, fazlaca süratli bir halde belirli tekerleklere ayrı ayrı fren uyguluyor. Vasıta ön tarafıyla dışa doğru kayıyorsa içteki arka tekerleğe, vasıta arka tarafıyla savruluyorsa da ön tekerleğe fren yaparak açının korunmasını sağlıyor. Kısaca işleyiş tam olarak şu şekilde:
Sensörlerden gelen veriyi karşılaştırma → gerekirse tek tek tekerleğe fren uygulama → motor enerjisini azaltma
Doğal ki bunlar saniyeler içinde gerçekleşiyor.
ESP bir tek frenlere değil, motorla ve değişik sistemlerle de yazışma hâlinde.
Sistem kayma tespit edildiğinde gaz kelebeğini elektronik olarak kısabilir ve yakıt püskürtmesini azaltabilir.
Günümüzde ESP bir tek fren ve motorla beraber değil, yokuş kalkış desteği, adaptif cruise control şeklinde değişik teknolojilerle de beraber çalışıyor.
