Dünya’nın İçinden Geçen Bir Delikten Düşseydiniz Ne Olurdu?

Jules Verne’in 1864 senesinde piyasaya sürülen “Dünya’nın Merkezine Seyahat” adlı öyküsünde, bir grup insanoğlunun İzlanda’daki bir yanardağın içinden girerek Dünya’nın merkezine yakın bir yere inmelerinin arkasından egzotik bir ortamla karşılaşmaları anlatılır. Okuması her ne kadar keyifli olsa da bilimsel gerçeklikle çelişen oldukça fazla unsur bulunur.

Peki bilime gore gerçekte ne olurdu? Gezegenimizin yarıçapı 6.371 kilometredir, yalnız kabuğu ise 40 kilometredir. Kazarak o denli derine inmek şimdilik ihtimaller içinde görünmese de hayal gücümüzü kullanarak inebildiğimizi varsayalım ve olacakları görelim.

Hemen hemen 150 metre (Dünya’nın merkezine giden yolun %0,002’si) düştükten sonrasında, kaldıramayacağınız bir hava basıncıyla karşılaşırdınız.

Bu da yetmezmiş benzer biçimde hiperoksiden (oksijen zehirlenmesi) dolayı ölürdünüz. Cesediniz ne kadar aşağıya düşerse yoğun hava basıncı tarafınca o denli ezilirdiniz.

Gördüğünüz benzer biçimde, ölmeden derinlere inmeyi başarmak mümkün değil. Peki sizi her türlü basınçtan koruyabilecek bir giyim giyebildiğinizi varsayalım. Bu tazyik giysisiyle deliğe düşerseniz ne olur?

Ortalama 1,1 kilometre düştükten sonrasında, ortalama 50 derecelik bir sıcaklıkla karşılaşacağınız için sıcak çarpması sebebiyle ölürdünüz. Cesediniz düşmeye devam edip 2,7 kilometrelik derinliğe ulaştığında ısı ortalama 130 dereceye ulaşacağı için vücut sıvılarınız kaynamaya başlardı.

Kurumuş kemikleriniz ve et kalıntılarınız ortalama 200 kilometre derinliğe (Dünya’nın merkezine giden yolun %3’ü) ulaştığında, ortalama 930 derecelik bir sıcaklıkla karşılaşır ve kremetoryuma girmiş benzer biçimde tamamen yanarak toza dönüşürdü. Tozlaşmış haliniz yola devam eder ve kalan 6.171 kilometreyi kat ederek Dünya’nın merkezine ulaşırdı.

Görüldüğü benzer biçimde, sizi basınçtan korumuş olan hususi bir giyim giyseniz bile bu kez yanarak ölürdünüz.

O süre ikimiz de koruyucu faktörleri daha da artıralım; hususi giysimiz sizi basınçtan, ısıdan, zehirli gazlardan ve radyasyondan koruyabilsin. Bu şekilde deliğe atlasaydınız neler olurdu?

Dünya’nın yer çekimi sebebiyle düştükçe hız kazanacağınız için ortalama 10 saniye sonrasında, 500 metre aşağıya düştükten sonrasında, ortalama 200 kilometrelik maksimum hıza ulaşırdınız. Bu hıza ulaştığınızda karşılaşacağınız hava direnci, daha çok hızlanmanızı engelleyecek kadar yüksektir.

Derine düştükçe yer çekimi de bir o denli zayıflayacaktır. Hem bundan dolayı hem de hava basıncı daha çok artacağı için hızınız giderek düşecektir.

Ortalama 1 hafta devam eden bir düşüşün arkasından sonunda Dünya’nın tam merkezine ulaşırdınız.

Kısaca “Dünya’nın Merkezine Seyahat” filmimizde yer edinen bu sahne yalnız bir fanteziden ibaret. Düşüşün bu kadar uzun sürmesinin sebebi -daha ilkin de vurguladığımız gibi- maksimum 200 kilometreye ulaşabilmeniz ve de kısa bir süre sonrasında bu hızın tazyik artması ve yer çekimi azalması sebebiyle gitgide düşmesindendir.

Dünya’nın merkezindeki yer çekimi kuvveti sıfırdır, şu sebeple her yönde eşit oranda madde vardır ve hepsi eşit bir çekim kuvveti uygular. “Godzilla vs. Kong” filmindeki bu sahne benzer biçimde:

Ek olarak deliğin içindeki hava bu aşamada o denli yoğundur ki bir çorbanın içinde dolaşmak gibidir. Tam bu aşamada ufak bir momentuma haiz olmuş olursunuz, bunu kullanarak Dünya’nın merkezini aşıp delikten ilerlemeye devam edebilirsiniz.

Fakat bir kez Dünya’nın merkezini geçtikten sonrasında, “aşağı” şimdi öteki yöndedir. Momentumunuzla merkezi aştıktan sonrasında gene merkeze doğru yavaşça düşerdiniz. Sonunda Dünya’nın merkezinde yüzer halde kalırdınız.

Peki bu delikteki tüm havayı boşaltırsak ne olurdu?

Hava olmayacağı için hava direnci de olmazdı. Bundan dolayı, düştükçe inanılmaz hızlara çıkardınız, saatte on binlerce kilometrelik bir maksimum hızı görürdünüz. Dünya’nın merkezine artık 1 hafta yerine yalnız dakikalar içinde ulaşırdınız.

Dünya’nın merkezini aştıktan sonrasında yer çekimi ters yönde işleyeceği için yavaşlamaya başlardınız. Dünya’nın öteki ucundaki delikten çıkarken baştaki çok önemli hızınız artık neredeyse sıfıra yaklaşır. Bir uçtan girip bir uçtan çıkmanız yalnızca 41 dakika sürerdi. Fakat öteki uçtan çıkamama benzer biçimde bir senaryoda bir uçtan bir uca sonsuza dek yoyo benzer biçimde gidip gelirdiniz.

2012 yılında yapılmış bilim kurgu filmi Total Recall’da bunun güzel bir örneği bulunuyor. Dünya’nın bir ucundan girip öteki ucundan çıkan bir tren, insanları yalnız 17 dakika içinde Avustralya’dan İngiltere’ye ulaştırabiliyordu.

Yer çekiminin enerjisini kullanarak bu kadar süratli ilerleyebilen bu tren, Dünya’nın ortasından geçerken yer çekiminin azalmasına maruz kalıyor ve içindeki yolcular bu durumu deneyimliyor. Film her neyse ki bu mühim detayı es geçmeyerek bilimle ters düşmüyor.

Peki şimdiye kadar ne kadar derine inebildik?

Fotoğrafına baktığınız devasa delik, Rusya’nın Norveç sınırı civarlarındaki Kola Yarımadası’nda bulunuyor ve yerin 12.262 metre altına kadar ulaşmış durumda. “Yüzeyden dikey olarak oluşturulan en derin delik” unvanına haiz.

Yeni bir teknoloji yardımıyla 20 kilometrelik derinliğe inilebilir.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün (MIT) yan kuruluşu ve enerji şirketi Quaise, atomları kaynaştıran milimetre uzunluğundaki elektromanyetik ışınım dalgaları kullanarak bu derinliğe kadar inebilmek için emekler yapıyor. Bu sayede neredeyse sınırsız ve temiz jeotermal enerjiye erişim sağlanabilir.

20 kilometrelik bu deliğin, Dünya’nın 6.371 kilometrelik yarıçapına kıyasla bir asla kaldığını söyleyebiliriz. Gene de bilim ve teknoloji için mühim bir adım.