[ad_1]
Bilim için sırlarda dolu bir perde diyebiliriz. O şekilde ki bu perdeyi herhangi bir mevzu üstünde birazcık bile aralamak için hatırı sayılır derecede araştırma yapmak gerekiyor. Bugün ise gene bu şekilde bir perdenin elektromanyetik dalga kısmına göz atacağız. Yaptığımız araştırmalar ile bu perdenin küçük bir kısmını aralamaya çalışacağız ve elektromanyetik dalga nedir, ne işe yarar ve türleri nedir sorularına yanıt vereceğiz.
Teknoloji, her geçen gün hayatımızı kolaylaştırmaya devam ediyor. O şekilde ki araştırma yapmak bile web yardımıyla eski zamanlara kıyasla oldukça daha kolay bir halde halledilebiliyor. Eskiden kütüphanelerde ansiklopediler vb. araçlar vasıtasıyla oldukça emek sarf ederek meydana getirilen bu işlem günümüzde bir tek rahat bir web araması ile yapılabiliyor. Doğal ki kazanmış olduğunuz sonuçlar daima doğru ve net bir yanıt vermiyor fakat yeterince derinlere indiğinizde aradığınızı bulmanız mümkün oluyor.
Elektrik günümüz çağının en büyük keşiflerinden ve gereksinimlerinden biri olabilir. 1752 senesinde Benjamin Franklin’in bir ekip deneyleri sonucu ortaya çıkan elektriğin üretilmesi orijinal olarak 1800’lü yıllara kadar dayanmaktadır. Elektromanyetik emekler ise bu dönemlerden de daha ilerisine dayanıyor. Peki birçok günlük alet ve makinede karşılaştığımız bu elektromanyetik dalgalar nedir?
Elektromanyetik dalga nedir, ne işe yarar? Türleri:
İlk olarak, elektromanyetik dalga nedir?
En kısa hali ile elektromanyetik dalgalar, yüklü taneciklerin ivmeli hareketi ile elde edilmiş dalgalardır. Fakat daha detaya inmek gerekirse elektromanyetik dalgalar, bir elektrik alanı ve bir manyetik alan arasındaki titremeler sonucunda ortaya çıkar. Kısaca daha kısa malum adıyla EM dalgalarının oluşumu için bu iki alanın birbirine temas etmesi gerekir. Bu yüzden adını iki yaratıcısından alıp “elektromanyetik” dalgalar olarak belirlenmiştir.
Elektromanyetik dalgalar oldukça güçlüdür. O şekilde ki boşlukta hareket ettikleri esnada saptırılmaları pek mümkün değildir ve hava, katı, vakum vb. her şeyin içinden geçebilme potansiyeline sahiptirler. Herhangi bir yere ulaşmak yada yayılmak için spesifik bir ortama gerekseme duymazlar. Bunun aksine Mekanik dalgalar (ses dalgaları yada su dalgaları şeklinde) hareket etmek için spesifik hareket edebilecek bir ortama gerekseme duyarlar.
Elektromanyetik dalgalar ne işe yarar?
Bu mevzuya verilebilecek en rahat örnek radyo dalgaları üstünden olabilir. Radyo dalgaları hava yöntemiyle en kolay iletilen dalgalardan bir tanesidir. İnsan vücudu ile temasında zarar vermezler ve yön değiştirebilmek için yansıyabilirler. Bu biçim özellikleri radyo dalgalarını kontakt için ideal kılar.
Öteki bir örneği ise mikrodalgalar üstünden verebiliriz. Mikrodalgalar gıdadaki moleküller tarafınca kolayca emilen frekanslara sahiptirler. Bu durum moleküllerin mikrodalgaları emdikçe enerjilerin artmasını sağlıyor kısaca ısınmalarını sağlıyor. Günümüzde birçok insanoğlunun hızlıca yiyeceklerini ısıtmalarını elde eden mikrodalgaların temel prensibi de buradan geliyor.
Elektromanyetik dalgalar nedir? Türleri:
- Radyo dalgaları
- Mikrodalgalar
- Kızılötesi dalgalar
- Görülebilir ışık dalgaları
- Ultraviyole dalgalar
- Röntgen ışınları
- Gama ışınları
İletişim için kullanılan: Radyo dalgaları
Radyo dalgaları malum en yaygın ve hayatımızın her yerinde yer edinen dalga türü olabilir. Radyo dalgaları sinyalleri bilgilere çevrilmek suretiyle alıcılara taşınması için kullanılır. Bununla beraber EM spektrumundaki en düşük frekanslı dalgadır. Suni ve naturel çevremizdeki birçok nesne vb. cisimde radyo dalgası bulunur. Buna yıldızlar, gezegenler şeklinde kozmik cisimler de dahildir. Radyo dalgalarının en yaygın kullanımı, tv istasyonları ve cep telefonu şirketleri vasıtasıyla olur. Bu firmalar telefon, tv vb. cihazınız tarafınca alınacak sinyalleri üretirler.
Isıda imdada koşan: Mikrodalgalar
EM spektrumundaki en düşük dalga frekansı mevzusunda 2. elebaşını çeken dalga ise mikrodalgalardır. Radyo dalgalarının şehirler, ülkeler arası yapabildiği yolculukların aksine mikrodalgalar santimetrelerden birazcık daha yukarı çıkabilirler. Faka daha yüksek frekansa haiz olmaları sebebiyle, radyo dalgalarının takılıp zorla izin verilmediği yağmur, bulut vb. şeylerin içlerinden geçebilirler. Yemeklerimizi ısıtmak şeklinde olağanüstü hususi durumunun yanı sıra bilgisayar vb. cihazlardan veri aktarımı şeklinde özellikler de mikrodalganın görevleri arasındadır.
Görünmez ısı lakabıyla: Kızılötesi dalgalar
Kızılötesi dalgalar EM spektrumunda tam ortada yer alarak etliye sütlüye pek karışmayan bir dalga türüdür. Mikrodalgalar yada radyo dalgalarının aksine kızılötesi dalgaların boyu milimetreden mikroskobik uzunluklara kadar anca uzanıyor. Kızılötesi dalgaların boylarına bakılırsa sebep olduğu işlevsellik de değişkenlik göstermekte. Kızılötesi dalganın boyu ne kadar uzun olursa o denli ısı üretir ve hem de güneş vb. nesnelerden yayılan radyasyonu da ihtiva eder. Dalga boyları ne kadar kısalırsa ürettiği ısı da bir o denli azalır ve bu dalga görüntüleme teknolojilerinde ve uzaktan kumandalarda kullanılır.
Dünyamızı aydınlatan: Görülebilir ışık dalgaları
Çevrenizdeki dünyanın bu kadar belirgin olmasını ve dünyayı görmemizi elde eden şey, görülebilir ışık dalgalarıdır. Gökkuşağı olarak evrensel bir halde adlandırılan dönem ise görülebilir ışık dalgalarının insan gözüne yansıyan değişik frekanslarıdır. Görülebilir ışın en dikkat çekici ve kuvvetli olduğu kısım naturel olarak güneştir. Bir nesnenin ışın hangi boyunu emdiğine ve bu emdiği dalgayı nasıl yansıttığına bağlı olarak renkleri değişik gözükebilir.
Bir nebze zararı olan olan: Ultraviyole dalgalar
Görülebilir ışık dalgaları bile Ultraviyole dalgalara kıyasla daha büyük dalga boylarına haizdir. Ultraviyole dalgalar genel olarak zararı olan bir ışındır. İnsanların genelinde güneş yanığının sebebi olarak bilinir ve oldukça fazla ultraviyole ışığa maruz kalmak kansere neden olur. Yüksek sıcaklıkta meydana getirilen herhangi bir işlem ultraviyole ışınlarının yayılmasına neden olur ve bu ışınlar gökyüzündeki her yıldız vasıtasıyla tespit edilebilir.
Kemik yapılarını görüntülemede kullanılan: Röntgen ışınları
Röntgen ışınları yada evrensel adı ile X-ışınları malum en ufak dalga boylarından biridir. 0.03 ila 3 nanometre dalga boyuna haiz olan röntgen ışınları boyunun aksine son aşama yüksek enerjili dalgalardır. Naturel olarak yayılan x-ışını kaynakları insan gözüyle oldukça fazla denk gelinmeyecek türde bundan dolayı çoğu zaman naturel kaynaklar, pulsarlar, süpernovalar yada karadelikler şeklinde kozmik fenomenleri içeriyor. X-ışınları hem de röntgen olarak malum vücuttaki kemik yapılarını görüntüleyen teknolojide de kullanılıyor.
Karşılaşmayı pek istemeyeceğiniz: Gama ışınları
Gama dalgaları malum en yüksek frekansa haiz EM dalgalarıdır. İnsan gözüyle denk gelinmesi pek mümkün olmayan bu ışınlar yalnızca nötron yıldızları, pulsarlar, süpernovalar yada karadelik şeklinde enerjik kozmik nesneler tarafınca yayılır. İnsan dünyasında varolan kaynaklar yıldırım, nükleer patlamalar ve radyoaktif sızıntılar şeklinde pek de rastlamak istemeyeceğiniz bir o denli tehlikeli olayları içeriyor. Gama dalganın boyları atomdan bile daha alt bir seviyede ölçülür ve gama ışınlarının canlıların vücudundaki hücreleri yok etmek şeklinde pek hoş olmayan bir özelliği de bulunur. Bu konudaki yardımımıza ise atmosferine ulaşan gama ışınlarını yok ederek dünya koşuyor.
[ad_2]
