Erkekler Satrançta Kadınlardan Neden Daha İyi?

Yüzyıllar süresince satranç, zeka ile direkt olarak ilişkilendirilmiştir. Oldukça başarıya ulaşmış bir satranç oyuncusu gördüğünüz vakit bu kişinin oldukça parlak zeka bulunduğunu da düşünürsünüz fakat tek başına bir zeka göstergesi de değildir.

Bu alanın en iyi oyuncularına baktığımız vakit ise erkeklerin belirgin bir üstünlüğü bulunuyor. En iyi 100 satranç oyuncusu sıralamasında bir tek 1 kadının bulunması bunun en somut ispatı.

Bazı erkek büyük ustalar, kadınların satrançta başarıya ulaşmış olamayacağını söylemişti.

Tarihin en büyük satranç oyuncularından birisi olarak kabul edilen Amerikalı Büyük Usta Bobby Fischer, 1962 senesinde vermiş olduğu bir röportajda kadın satranç oyuncularını kastederek ‘’Sanırım o denli da akıllı değiller.’’ demişti. Öte taraftan bir öteki Büyük Usta Garry Kasparov, Fischer’in açıklamasından 27 yıl sonrasında ‘’Satranç, kadınlar için değildir.’’ diyerek bu oyunun kadınlara gore olmadığını dile getirmişti.

Satranç dünyasının en büyük iki oyuncusunun bu şekilde açıklama yapması, kadınların satranca olan ilgisinin kırılmasına ve kamuoyunda satrancın kadınlara gore uygun olmadığının düşünülmesine yol açtı.

Kadınların satrançta başarısız olmasının sebebi biyolojik olabilir mi?

Erkeklerin kadınlara gore satrançta neden daha başarıya ulaşmış bulunduğunu açıklamak için değişik vizyonlardan bakan iki kuram var. İlk teoriye gore bu fark, hormon farklılığından kaynaklanıyor.

Satrançta galip olmak için risk almak ve rakibinizle amansız bir rekabete girmeniz gerekiyor. Bu teoriye gore kadınlarda testosteron hormonu daha azca olduğundan kadınlar daha azca risk alıyor ve rekabetten kaçınıyor. Öte taraftan bu durumun biyolojik bir sebebi olmadığını düşünen kişilerin sayısı ise asla azca değil.

Kadınların satrançta başarısız olmasının sebebi, oyun tahtasının haricinde gerçekleşen olaylar olabilir.

Macaristan’lı büyük usta Judit Polgár’ın ablası, ‘Erkekler bana karşı kaybettiklerinde hep başları ağrır… Ben asla sağlıklı bir adamı yenmedim.’’ demişti.

Bu durumda erkeklerin bir kadına yenilmesi için devamlı bir probleminin olması gerektiği benzer biçimde bir fikir oluşuyor. Bu durum her kadın oyuncu için her yaşta yaşanıyor ve kadınlar bu ruhsal duruma artık dayanamadıkları vakit satrançtan uzaklaşıyor.

Erkekler ile kadınları kıyaslayan bir gözlem ise her şeyin ruhsal bulunduğunu öne sürmüştü.

Bu deneyde erkek ve kadın satranç oyuncuları, anonim olarak web üstünden cinsiyetleri belirsiz bir halde birbirleriyle oynadı. Cinsiyetler belirsizken her iki cinsiyet de eşit oranda başarıya ulaşmış performans ortaya koydu.

Peşinden her iki taraf da hangi cinsiyetle oynadığını öğrenerek tekrar maç yapınca sonuçlar değişti. Kadınlar daha fena performans gösterirken, erkekler ise daha başarıya ulaşmış performans gösterdi. Bu durum da aslına bakarsak kadınların erkeklerle karşılaşmış olduğu vakit ruhsal olarak 1-0 geride başladıklarını gösteriyor.

Kadınların daha çok söz sahibi olacağı bir devrin başlangıcındayız.

2001 senesinde internasyonal reytinge haiz olan oyuncuların bir tek %6’sı kadınlardan oluşuyordu. Aradan geçen 19 senenin arkasından bu oran %20’ye kadar terfi etti.

Erkek oyuncuların ise tutumlarının değişmeye başladığını da söyleyebiliriz. Dünya şampiyonu Magnus Carlsen, yakın bir zamanda vermiş olduğu röportaj ile kadınlara pek nazik davranmadıklarını kabul etti. Magnus, ”Satranç toplulukları senelerdir kadınlara pek nazik davranmadı. Normal olarak kültürde birazcık değişim olması gerekiyor.” dedi.

Erkeklerin neden satrançta daha başarıya ulaşmış bulunduğunun hemen hemen somut bir cevabı yok fakat genel olarak ruhsal sebepler ön plana çıkıyor.

Hou Yifan ise dünyanın en iyi 100 satranç oyuncusu sıralamasında tek kadın olarak satranç kariyerine devam ediyor.