Finans sektöründe yüzde 25 vergi anayasa’ya uygun mu?

[ad_1]

İFM kanun teklifi TBMM’de bu şekilde yasalaşırsa 2022 senesinde genel kurumlar vergisi oranı yüzde 23 iken, finans sektörü kazançlarına uygulanacak oran yüzde 25; 2023 senesinde ise kurumlar vergisi oranı yüzde 20 iken, finans sektörü kazançlarına uygulanacak oran yüzde 25 olacak.

İstanbul Internasyonal Finans Merkezi Stratejisi ve Fiil Planı”, 2 Ekim 2009 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Bölgesel yada internasyonal finans merkezi olma hedefi ile ortaya konan plan ile “kaynakların toplanması ve etkin bir halde dağıtılmasını elde eden, küresel piyasalarla bütünleşmiş ve bünyesinde çeşitli alt sektörleri bulunduran, katma kıymeti yüksek ürün/ hizmet üretme kapasitesine haiz olan finans sektörü, önümüzdeki dönemde ekonomideki büyümenin itici gücü olacağı” vizyonu açıklandı.

Plandaki öncelikler ve eylemler içinde “vergi sisteminin basitleştirilmesi ve etkinleştirilmesi” ile “vergi mevzuatından meydana gelen engellerin ve belirsizliklerin” ortadan kaldırılacağı açıklandı.

Kolay ve etkin uygulanabilen bir vergi sistemi için ise “vergide öngörülebilirliğin artırılması”, “finansal kurumların benzer işlemlerine uygulanan değişik vergisel yüklerin eşitlenmesi”, “vergi oranlarının düşürülmesi” ve “uzun vadeli vergi politikalarının oluşturulması” hedeflenmiştir.

İFM’nin 2022 senesinde tamamlanarak açılması beklenmektedir. 2022 -2024 Orta Vadeli Program “Finansal İstikrar” bölümündeki siyaset ve önlemler içinde “İFM’nin Fintek alanında küresel merkez olmasını güçlendirecek şekilde ödemeler alanında düzenleyici gözlem alanı” ve “Fintek girişimlerinin desteklenmesi için İFM’nde Finans ve Teknoloji Üssü kurulması” yer almıştır.

İFM bir gayrimenkul projesinden öte bir gösterime haizdir. Bu çerçevede, fiil planı çerçevesinde 19
Mart 2021’de Gömü ve Maliye Bakanı tarafınca basına açıklanan on maddelik “İFM Kanun Teklifinde”, İFM’nin hususi statü ile kurulacağı, merkezde etkinlik gösterecek “finans şirketlerinin kazançlarının yüzde 75’inin kurumlar vergisinden ve personel ücretlerininse yüzde 80’inin gelir vergisinden kural dışı” edileceği açıklanmıştı.

Finans sektörü ile Gömü ve Maliye Bakanlığı yetkililerinin Ocak 2022 içinde gerçekleştirdiği bir görüşmede İFM Kanun Teklifi hakkında paydaşların görüşünü almak suretiyle son bir kez paylaşıldıktan sonrasında 2022’de TBMM’ne sunulması planlanıyor.

NEGATİF AYRIMCILIK

Bir uçta İFM Kanun Teklifi ile bölgesel ve küresel finans merkezi hedefi dururken, diğer yanda başka bir gündem oluştu. Gündem oluşturan getiren gelişme, 25 Mart 2022 tarihinde TBMM Başkanlığı’na “Hazineye Ilişkin Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Kıymet Vergisi Kanununda Değişim Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişim Yapılmasına Dair Kanun Teklif” sunulmasıdır. Teklif ile tavsiye edilen değişikliklerden iki tanesi finans sektörüne negatif ayrımcılık yapılıyor.

Teklifteki bir maddeyle, kurumlar vergisi kanunu ile belirlenen yüzde 20 genel vergi oranının, “bankalar, 6361 sayılı kanuna doğal olarak firmalar (Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tutum Finansman Şirketleri) firmalar, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, ana para piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları üstünden alınan kurumlar vergisinin yüzde 5 puan daha çok (yüzde 25) uygulanması” öneriliyor.

İlaveten öteki bir maddeyle de ilk çeyreği geçmekte olan 2023 ve sonraki seneler için tavsiye edilen yüzde 25 oranının 2022 yılı kazançlarına da (1 Temmuz 2022’den sonrasında verilecek beyannamelerden adım atmak fakat 1.1.2022’den sonrasında süregelen vergilendirme dönemine ilişkin kurum kazançları kapsayacak şekilde) uygulanması sağlanıyor.

Kanun teklifi TBMM’de bu şekilde yasalaşırsa 2022 senesinde genel kurumlar vergisi oranı yüzde 23 iken, finans sektörü kazançlarına uygulanacak oran yüzde 25; 2023 senesinde ise kurumlar vergisi oranı yüzde 20 iken, finans sektörü kazançlarına uygulanacak oran yüzde 25 olacak.

TEKLİF ANAYASATA NE KADAR UYGUN?

Tavsiye edilen değişim gerçekleşirse finans sektörü, vergilemede negatif ayrımcılığa maruz duracak. Peki düzenleme, normatif hukuk sistematiğine uygun mu?

Anayasa Mahkemesi kararlarında yer almış olduğu suretiyle, T.C. Anayasası’nın 10’uncu maddesindeki “eşitlik ilkesiyle hukuksal eşitliğin” öngörüldüğü; eşitlik ilkesinin amacının, aynı durumda bulunan kişilerin yasalarca aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak ve kişilere yasa karşısında fark yapılmaması ve imtiyaz tanınmaması” olduğu açıklanmıştır.

İlke ile “aynı durumda bulunan şahıs (gerçek yada tüzel) ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak yasa karşısında eşitliğin ihlali” yasaklanmıştır. Eşitlik ilkesine aykırılık, “bir kanunun aynı hukuksal durumda olanlar içinde bir ayırım yada imtiyaz yaratması” yeterlidir.

Öteki bir deyişle, aynı hukuksal konumda olanlara aynı kaide uygulanmalı sadece değişik hukuksal konumda bulunanlara aynı kaide uygulanmamalıdır.

Dolayısıyla, kurumlar vergisi vergi yükümlülüğü açısından hukuki konumları aynı olan kişilerden bazıları (bankalar ve öteki finans kurumları) sırf finans sektöründe etkinlik göstermeleri sebebiyle kazançları üstünden yüzde 5 (2023 için yüzde 20 iken yüzde 25) yada yüzde 2 (2022 için yüzde 23 iken yüzde 25) daha çok kurumlar vergisi ödeme yükümlülüğü ile karşı karşıya kalacaklar.

Finans sektörüne karşı aynı ayrımcı yaklaşım girişimi 2017 senesinde TBMM’nde kabul edilen 7061 sayılı kanunun yasama sürecinde de gündeme gelmiş, fakat TBMM sürecinde bu hata düzeltilmişti.

2017’deki hata nasıl düzeldi? 2017’de TBMM’ne sunulan 7061 sayılı Kanunla “banka ve finans kuruluşları için kurumlar vergisi oranını yüzde 22’ye çıkaran” bir madde önerilmiş sadece plan ve bütçe komisyonunda verilen bir önergeyle madde geri çekilerek, yerine Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen Geçici 10’uncu maddeyle ayrımı yapılmaksızın tüm mükellefler için “2018, 2019 ve 2020” yılları kazançlarına uygulanacak vergi oranı yüzde 22’ye çıkarılmıştı.

Maddenin geri çekilme öne sürülen nedeni, Anayasa’nın 10’uncu maddesindeki “kanun önünde eşitlik” ilkesi gereği “her insanın kanun önünde eşit olduğu ve ayrımcılığa” doğal olarak tutulamayacağıydı.

TBMM’ne sunulan yeni kanun teklifiyle tarih tekerrür ediyor. Kanun teklifindeki bu madde gene plan ve bütçe komisyonunda geri mi çekilecek, kabul mü edilecek? Eğer yasama sürecinde geri çekilmezse düzenleme Türkiye finans sektörüne karşı ayrımcılık ve yeni uyuşmazlıkların yaratılması ile sonuçlanacak.

İFM AÇISINDAN DÜZENLEME NE ANLAMA GELİR?

İFM kanun teklifinde, İFM’ndeki “finansal kurumların kazançlarının yüzde 25’i kurumlar vergisine doğal olarak olup yüzde 75’inin vergiden kural dışı olması ve bu kurumların İFM’nde istihdam edeceği yabancı uyruklu personelin gelirlerinin eğitim durumuna nazaran yüzde 60 yada yüzde 80’inin gelir vergisinden kural dışı edilmesi ciddi vergi teşvikleridir.

İFM’ne sağlanan bu teşvikler karşısında Türkiye’de etkin finans sektörünün öteki kurumlar vergisi mükelleflerine nazaran yüzde 5 daha çok vergilemeye doğal olarak tutularak negatif ayrımcılığa maruz kalması hukuksal eşitliğe aykırıdır. İlaveten yapılacak düzenleme “hukuk devleti ilkesinin normatif düzenine aykırı şekilde “eşitsizlik yaratmaya” yönelik olup, yerli ve yabancı yatırımcının hukuk düzenine itimatını sarsabilecektir.

Ek olarak, kuvvetli bir Türkiye finans sektörü, İFM’nin bölgesel ve küresel bir finans merkezi olma hedefini gerçekleştirme açısından da gereklidir. Vergilemedeki eşitsizlik bu gücü zayıflatacaktır.

Netice olarak kanun teklifindeki maddenin TBMM’de bu hali ile kabul edilmesi Türkiye’nin öngörülebilir bir ülke olmadığı iddiaları ile Türkiye’nin yabancı ana para çekme açısından rakibi olan ülkelerin ekmeğine yağ sürecektir.

Finans sektöründe yüzde 25 vergi anayasa’ya uygun mu? yazısı en önce HAKANSEYHAN üstünde ortaya çıktı.

[ad_2]