Gerçek mi Efsaneleşmiş mi? Otomatik Vites Otomobille Işıkta Beklerken Vitesi D’de Tutmak Anlatıldığı Benzer biçimde Zararı dokunan mı?
Toplumsal medyada sıkça karşımıza çıkan “Kırmızı ışıkta otomatik vites arabayı boşa (N) alın” tavsiyesi hakkaten doğru mu yoksa bir kent efsanesi mi? Üreticilerin kullanım kılavuzlarına ve teknik detaylara bakarak bu mevzuya son noktayı koyuyoruz.
Son dönemde Instagram Reels ve TikTok’ta karşınıza kesinlikle çıkmıştır: Bir endüstri ustası elinde anahtarla kameraya bakıp, “Otomobilinizin ömrünü uzatmak istiyorsanız kırmızı ışıkta durur durmaz vitesi boşa (N) alın!” diye bağırır. Otomatik vites kullanan milyonlarca sürücünün kafasını karıştıran bu tavsiye, aslına bakarsak görünmüş olduğu kadar masum olmayabilir. Peki bu iddia teknik olarak ne kadar doğru?
Otomobil dünyasında bazı alışkanlıklar babadan oğula geçerken, hızla gelişen teknolojinin gelişmesiyle beraber bu bilgilerin bir çok “kent efsanesine” dönüşmüş durumda. Ikimiz de Webtekno olarak Volkswagen Golf ve Toyota Corolla şeklinde dünyanın en oldukca satan modellerinin resmî kullanım kılavuzlarını inceledik, şanzıman teknolojisinin derinliklerine indik. Gelin ışıkta beklerken vitesi D’de tutmak mı yoksa N’ye almak mı daha mantıklı beraber bakalım…
Üreticiler ve kullanım kılavuzları: “Vites koluyla oynamayın”
Otomobilinizi üreten mühendisler, o aracı tasarlarken binlerce saatlik testler yapıyorlar. Eğer kırmızı ışıkta beklerken vitesi N konumuna (Boşa) almak şanzıman ömrü için yaşamsal bir ehemmiyet taşıyor olsaydı, sizce bunu kullanım kılavuzlarına “DİKKAT!” uyarısıyla yazmazlar mıydı? İncelediğimiz Volkswagen Golf ve Toyota Corolla şeklinde popüler modellerin hiçbirinin kullanım kılavuzunda “Kısa süreli duraklamalarda vitesi boşa alın” ibaresi yer almıyor. Üstelik bu kılavuzlara ulaşmak oldukca kolay. Kolay bir Google araştırması ile bu söylediklerimizin doğruluğunu kendi gözlerinizle de görebilirsiniz.
Aksine, çağdaş araçların kullanım kılavuzlarında vitesin sürüş süresince (park edene kadar) D (Drive) konumunda kalması gerektiği vurgulanır. Üreticiler, sürücünün devamlı vites koluyla oynamasını değil, yola odaklanmasını ister. Bilhassa de Volkswagen Golf’ün kılavuzu, sürüş güvenliğine yönelik tonla tavsiye ile dolu. Doğrusu “usta tavsiyesi” ile “mühendislik gerçeği” burada ciddi şekilde çatışıyor.
Yakıt tasarrufu masalı ve aşınan parçalar gerçeği!
Vitesi N’ye almayı savunanların en büyük argümanı şudur: “Otomobil D’de beklerken gitmeye çalışıyor, frene basarak onu tutuyorsun, bu da yakıt harcıyor.” Kuramsal olarak, evet, tork konvertörlü tam otomatik şanzımanlarda motora milimetrik bir yük biner. Sadece günümüzdeki çağdaş ECU (Motor Denetim Ünitesi) sistemleri o denli gelişmiştir ki vasıta rölantide ve viteste beklerken yakıt enjeksiyonunu minimum seviyede meblağ.
Elde edeceğiniz yakıt tasarrufu, “damlalıkla ölçülecek” kadar azdır. Buna karşılık, her kırmızı ışıkta vitesi D’den N’ye, yeşil yanınca yeniden N’den D’ye alarak şanzıman içindeki valfleri, selenoidleri ve dişlileri devamlı çalıştırırsınız. Yakıt tüketimini dikkatsizlik edilebilir düzeyde düşürmek uğruna, şanzımanınızın mekanik parçalarını gereksiz yere yorarak uzun solukta oldukca daha büyük harcamalara kapı aralıyor olabilirsiniz.
DSG ve Multidrive S şeklinde çağdaş sistemler aslına bakarsan sizin yerinize “boşa” alıyor
Gelelim işin en teknik kısmına. Eski tip şanzımanların aksine, günümüzde yaygın olarak kullanılan çift kavramalı (DSG, EDC) yada CVT (Multidrive S) şanzımanlar oldukca akıllı sistemlere haizdir. Siz frene tam basıp aracı durdurduğunuzda, şanzıman beyni kavramayı otomatikman ayırır.
Doğrusu vites kolu D’de dursa bile sistem içeride balatayı yada kavramayı boşa çıkarır. Motor ile tekerlekler arasındaki bağ, siz frene bastığınız an teknik olarak kesilir. Bu da demek oluyor ki; ışıkta beklerken şanzımana yük binmiş olduğu iddiası, çağdaş otomobiller için geçerli değildir. Aracınız aslına bakarsan sizin yerinize bu yükü alıyor, sizin fazladan bir efor sarf edip vites kolunu çekiştirmenize gerek yok.
Netice olarak; ışıkta beklerken vitesi D’de tutmak otomobilinize zarar vermez, aksine devamlı N’ye çekip durmak şanzıman ömründen çalabilir. Buraya kadar anlattıklarımız sizi doygunluk etmediyse haiz olduğunuz otomobilin kullanım kılavuzunu inceleyin. Aynı sonuca ulaşacağınıza eminiz.
Peki, siz otomobil kullanırken bu “kent efsanesine” inanıp vitesi boşa alıyor muydunuz? Yoksa “devamlı oynayacaksam niye otomatik aldım” diyenlerden misiniz? Mevzuyla ilgili yorumlarınızı bekliyoruz…
