“Güneş Tutulması, Bardağı Taşıran Son Damla Olabilir”

Ülkemizin değişmeyen gündem maddelerinden biri depremler. 17 Ağustos 1999’daki büyük depremden sonrasında ne yazık ki can kayıplarının yaşandığı oldukca sayıda başka deprem de yaşanmış olan devletimizde haklı olarak bir deprem korkusu gözlemleniyor. 

25 Ekim tarihinde gerçekleşecek parçalı güneş tutulması ile ilgili olarak, deprem mevzusunda en bilgili adlardan olan Profesör Tabip Naci Görür bir açıklama yapmış oldu. Görür, kendisine sıkça sorulan “Güneş tutulması depremi tetikler mi?” sorusunu Twitter hesabından cevapladı. 

İşte Görür’ün açıklamaları:

Prof. Dr. Naci Görür, Twitter’da yapmış olduğu küçük tweet zincirinde “Kimi takipcilerim soruyor. Bu ay güneş tutulması olacak. 17 Ağustos 1999 depreminden ilkin de olmuştu. Endişeliyiz hocam ya yeniden olursa diyorlar. Ay, Dünya ile Güneş arasına girdiğinde bu vaka gerçekleşir. Bu vaka esnasında üç gezegen (gök cismi anlamında) de aynı sırada olduğundan Dünya üstüne daha çok çekim uygularlar. Bu çekim hem hidrosferde hem de litosferde kabarmalara neden olur. Kimi süre litosferdeki kabarma 25-30 santimetre varabilir. Normalde bu çekim kuvveti büyük depremlere neden olmaz. Sadece kimi yerlerdeki faylar aşırı stres biriktirmiş ve deprem üretmeye aslına bakarsanız hazır hale gelmiş ise o faylar üstünde depreme neden olabilir. Kısaca bardağı taşıran son damla görevi oynayabilir. Sevgiyle.” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Naci Görür, açıklamasında güneş tutulmasının tek başına depreme neden olamayacağını söylemiş olsa da “bardağı taşıran son damla görevi oynayabilir” ifadesi, güneş tutulması sonrası deprem olabileceği şeklinde yorumlandı ve naturel olarak toplumsal medyada bir ürkü havası oluştu.

Parçalı Güneş tutulması nedir?

Parçalı Güneş tutulması denilen vaka, Ay’ın Güneş ile Dünya arasından geçerken Güneş’i kısmi olarak kapatmasıyla oluşur. Güneş ile Ay’ın dünyadan bakılınca görülen büyüklüğü (açısal boyut) neredeyse aynıdır. Yörüngeler elips şeklinde olduğundan Ay ve Güneş’in boyutları değişim izah edebilir. Bu da ortaya üç değişik Güneş tutulması türü çıkarır: Halkalı, Tam ve Parçalı tutulma. Halkalı tutulmada Güneş büyük, Ay minik olduğundan Ay’ın arkasında Güneş’in haresi bir halka olarak kalır. Tam tutulma ise bazı yerlerin Ay’ın gölgesinde kalmasıdır, bu yerlerin haricinde yaşayanlar için tutulma parçalı olur. Neden? Bundan dolayı Güneş de Dünya da Ay’dan daha büyüktür. 

Parçalı Güneş tutulması ne çoğunlukla gerçekleşir?

Ay ile Dünya aynı yörünge düzleminde dönmez, iki düzlem içinde 5 derecelik bir açı vardır. Basitçe anlatmak gerekirse Dünya düzgüsel yörüngesinde dönerken, Ay onun çevresinde hafifçe sendeleyerek dönüşünü gerçekleştirir. Bu yüzden yılda 2 ila 5 içinde tutulma olur. İki yörünge aynı olsaydı her ay bir kez Güneş tutulması gerçekleşirdi. Bu tutulmalardan da en fazla 2’si tam tutulma olur ve minik bir bölgeden gözlemlenebilirdi. Kalan bölgeler için tutulma parçalı tutulma olarak gerçekleşir ya da asla gözlemlenmezdi. 

Güneş tutulması, depreme neden olur mu?

Görür Hocanın da söylediği suretiyle tutulmalar tek başına bir deprem sebebi değildir. Zira Ay, devamlı güneş tutulmasına neden olacak şekilde aynı düzlemde olmasa da her ay aslına bakarsanız Dünya ile Güneş arasından geçmektedir. Dolayısı ile iki gök cisminin aynı yönde olması sebebiyle gerçekleşen çekim, tertipli olarak gerçekleşmektedir. Bu durum çekim tesirinde değişimler yaratsa da bu tesir öyleki dağları denizleri yerinden oynatıp şehirleri yıkacak seviyeye oldukca uzaktır.