II. Dünya Savaşı’nda Ortaya Çıkan Teknolojiler

II. Dünya Savaşı; üstüne sayısız kitabın yazıldığı, yüzlerce filmin çekilmiş olduğu ve üstünden uzun seneler geçmesine karşın hala etkilerini görebildiğimiz insanlık tarihinin en kanlı savaşıydı. 30’dan fazla ülkeye ilişik 100 milyondan fazla personelin direkt katılmış olduğu bu cenk, 1 Eylül 1939’da başlayıp tam 6 yıl 1 gün sonrasında 2 Eylül 1945’de bitti.

Harpte pek fazlaca ülke bulunsa da en çetin mücadeleler Bağlaşık devletlerden İngiltere, ABD, Sovyetler Birliği ve Fransa ile Mihver devletlerden Almanya ve Japonya içinde gerçekleşti. Milyonlarca insanoğlunun yaşamını kaybetmesiyle sonuçlanan ve tüm dünyayı her anlamda krize sokan bu cenk süreci, askeri teknolojiye meydana getirilen yatırımlar sonucunda dünyanın sonraki yıllarında yakından tanıdığımız pek fazlaca hızla gelişen teknolojinin oluşmasını da sağlamış oldu. Bugün; 2. Dünya Savaşı’nda askeri ve lojistik enerjisini güçlendirmek isteyen devletlerin ilk kez çıkardığı yada daha ilkin bulunsa da üstüne fazlaca fazla şey ilave edilerek geliştirilen teknolojik çalışmalardan bahsedeceğiz. Hazırsanız, 2. Dünya Savaşı’ndan günümüze kadar gelen birbirinden başarı göstermiş teknolojilere yakından bakalım.

II. Dünya Savaşı’nın kaderini değiştiren teknolojiler

• Jet motorlu uçaklar
• Roket teknolojisi ile balistik füzelerden Ay’a ulaşan uzay çağı
• Tayyare gemileri
• Nükleer fisyon
• Almanların efsaneleşmiş şifreleme makinesi: Enigma
• Çağdaş bilgisayarın kavramsal terimi atıldı
  • Savaşın seyrini değiştiren makine: Bombe
  • Elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine haiz ilk bilgisayar: ENIAC
• Radar teknolojisi
  • Dünya Savaşı’ndan mutfaklarımıza: Mikrodalga fırınlar
• Sonar teknolojisi
• Cenk, cerrahi müdahaleler başta olmak suretiyle tıp dünyasını gerçek anlamda geliştirdi

Jet motorlu uçaklar

Askeri gücün öngörülemez bir hızda yükseldiği dönemler olan cenk yılları, bu savaşın en kilit faktörlerinden olan uçaklar için de inanılmaz geliştirmelere haiz oldu. 1. Dünya Savaşı’nda pervaneli uçaklar bulunurken 2. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla beraber üstünlük kazanmak isteyen ülkeler uçaklarında jet motorları kullanmaya başladı. Aslına bakarsak ilk olarak 1910 senesinde Romanyalı mühendis Henri Coandă tarafınca üretilen jet uçağı, daha sonraları hem Birleşik Krallık hem de Almanya tarafınca 1930’ların sonlarına doğru ayrı ayrı olacak şekilde geliştirildi.

Bağımsız olarak tasarlanan bu jet motorlarından kabul gören ilk motor Birleşik Krallık’ta yaşayan Frank Whittle tarafınca geliştirildi, sadece buna karşın jet motoru tasarlayıp jet uçağına güç elde eden ilk şahıs Alman icat eden Hans von Ohain oldu. Almanya, 1937’de Hans von Ohain tarafınca geliştirilen HES 3B jet motorunu kullanan Heinkel He 178 uçağı ile bir tecrübe etme uçuşu yapmış oldu, sadece jet motoruna ilişik ilk başarı göstermiş uygulama İngilizler tarafınca 1941 senesinde geliştirilen Power Jet W.1 jet motorlu Gloster G.49 ile oldu. 

Jet motorlu uçaklar, günümüz askeri teknolojisinde artık bir standart haline geldi. Cenk sonrasındaki yıllarda ses hızını rahatça aşabilen bu tayyare motorları daha uzun süreler geliştirilmeye devam edilecek benzer biçimde duruyor. 

Roket teknolojisi ile balistik füzelerden Ay’a ulaşan uzay çağı

İnsanlığın teknolojik anlamda gelişiminin son noktalarından olan roket teknolojisi, günümüzde sayısız varyasyonuyla dikkat çekiyor. Dünyanın ilk çağdaş roket örnekleri 2. Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası tarafınca geliştirilen V-1 ve V-2 roketlerine dayanıyor. Günümüzdeki çağdaş roket sisteminin arkasındaki isim olan Wernher Von Braun tarafınca geliştirilen bu roketler, hem askeri teknoloji hem de bilim çağlarında Dünya’nın ötesine gitme anlamında insanlığın önünü açmış oldu. 

Almanya’nın savaşı kaybetmesinin arkasından ABD’ye teslim olan Von Braun, Ay’a giden ilk insan da dahil olmak suretiyle insanlı uçuşlar için üretilen ve günümüzde bile dünyanın en büyük roketleri içinde olan Saturn V roketini geliştirdi. Bu süreçte Almanya’yı işgal eden Sovyetler de ele geçirdikleri Alman bilim adamları ve Von Braun’un geliştirdiği V-2 roketlerine tersine mühendislik uygulayarak uzay çağlarında devamlı söz sahibi olmuştur. Hatta ABD’nin Ay’a ilk insan gönderme sürecine kadar uzay sektöründe ilkleri icra eden devlet Sovyetler Birliği oldu. 

Günümüzde ise Braun’un 2. Dünya Savaşı esnasında Nazi Almanyası için geliştirdiği teknoloji, dev kıtalararası balistik füzelerden SpaceX’in Mars’a ulaşmak için geliştirdiği roketlere kadar her alanda kullanılmaya devam ediyor. 

Tayyare gemileri

Tayyare gemileri, cenk arenasına ilk olarak 1. Dünya Savaşı’nda çıkmışlardı, sadece bu dönemlerde daha ilkin üretilmiş gemilere sonradan entegre ediliyordu. Her biri birer filo olan bu gemiler, aslolan atılımını ise 2. Dünya Savaşı’nda gerçekleştirmiş oldu. Hatta 1941 senesinde Japonya’nın ABD’ye düzenlemiş olduğu Pearl Harbor saldırısı de bir tayyare gemisinden kalkan 380 uçağın saldırısıyla mümkün oldu. Kim bilir eğer bu zamanda Japonya’nın elinde tayyare gemisi olmasaydı ABD’ye saldırmayı göze alamayacak, bu sebeple de ABD hiçbir süre muharebeye girmediği için savaşın galibi Nazi Almanyası olacaktı. (Kendi kendime yaptığım bir fikir deneyidir.) 

Nükleer Fisyon

Nükleerin gücü 2. Dünya Savaşı’ndan ilkin de fazlaca tartışılan bir mevzudu, sadece savaşın ortaya çıkmasıyla beraber bu emekler hız kazanmıştır ve savaşın sonunu getirecek bir silaha dönüştü. Alman kimyacı Otto Hahn ve asistanı, 1938 senesinde Berlin’de yürütülen deneylerde uranyum nötron bombardımanına tutulunca uranyumun neredeyse yarı ağırlığına haiz olan baryum benzer biçimde hafifçe elementleri açığa çıkardığını keşfettiler. 

Bu adımla nükleer fisyon geliştirmeyi başaran Hahn’ın ekibinden Lise Meitner ve Niels Bohr’la beraber çalışan Otto Frisch, 1939 senesinde uranyum çekirdeğinin nötron yutarak bölünme reaksiyonu sonucunda 200 mega elektron volt kadar enerji açığa çıktığını buldu. Danimarkalı fizikçi Niels Bohr ise fisyonun Uranyum 238’den fazlaca Uranyum 235’le oluştuğunu kanıtladı ve ilgili makaleyi 2. Dünya Savaşı’ndan 2 gün ilkin yayımladı. Bu adımlar günümüzde de yaygın bir halde kullanılan nükleer enerji reaktörlerinin temel prensibini oluşturuyor.

Bu sürece kadar nükleer fisyon teknolojisi Almanya üstünden yürütülüyordu. Fakat bildiğiniz benzer biçimde bu gücü kullanarak savaşı sonlandıran ülke bambaşka bir ülke oldu. Ek olarak şu anda pek fazlaca ülke bu gücü enerji üretmek için kullanıyor.

Manhattan Projesi

Nükleer enerjinin gücü Alman bilim adamları tarafınca yavaş yavaş keşfedildiği sıralarda ABD’de de bu gücün muharebede iyi mi kullanılabileceği yönünde emekler yapılıyordu. İşte bu emekler sonucunda ortaya çıkan şey insanlığın elinden çıkan en kuvvetli şeylerden biri oldu. Bir şehri yok etme potansiyeline haiz olan nükleer bomba, günümüzde bile en caydırıcı güçler içinde geliyor. Hiroşima ve Nagasaki’ye atılan atom bombaları, Manhattan Projesi adı altında geliştirildi.

Almanların efsanevi şifreleme makinesi Enigma

Nazi Almanyası’nın 2. Dünya Savaşı’nda devamlı kontakt halinde olmasını elde eden Enigma, gizli saklı mesajların şifrelenmesini ve sonrasında bu şifrelerin çözülmesini elde eden bir makineydi. Savaşın ilk başlarında oldukça işe yarar olarak kullanılan bu makinenin ürettiği şifreler daha sonrasında Birleşik Krallık benzer biçimde ülkelerin geliştirdiği teknolojiler yardımıyla çözülerek Almanya’nın büyük kayıplar vermesine niçin oldu.

Çağdaş bilgisayarın kavramsal terimi atıldı

2. Dünya Savaşı esnasında Almanların şifreli mesajları için kullandığı Enigma’yı çözmeye çalışan pek fazlaca bilim insanı bulunuyordu. Bu bilim adamları içinde en hususi adlardan biri ise İngiliz bilim insanı Alan Turing oldu. Alan Turing, Machester Üniversitesi’nde çalmış olduğu yıllarda Turing Makinesi olarak da anılan bir algoritma tanımı ile günümüzdeki bilgisayarların emek harcama prensibini içeren kavramsal temelleri oturtmuştur. Alan Turing, günümüzde çağdaş bilgisayarların atası olarak kabul ediliyor ve 2. Dünya Savaşı’nın da bu hızla gelişen teknolojinin geliştirilmesinde mühim rol oynadığı düşünülüyor.

Savaşın seyrini değiştiren makine: Bombe

Alan Turing’in 2. Dünya Savaşı’nda katmış olduğu en mühim şey Bombe adlı bir makineydi. Turing Welchman ortaklığında geliştirilen bu makine, Enigma’nın korumalı ileti trafiğine saldırarak bu mesajların şifrelerini kırabiliyordu. Kriptanalitik bir makine olan Bombe, ilk kez 18 Mart 1940’ta kuruldu. Savaşın sonunda ise 200’den fazla Bombe makinesi vardı.

Elektrikle çalışan ilk bilgisayar: ENIAC

2. Dünya Savaşı, insanlık tarihinin en kanlı zamanı olarak arkamızda kaldı, sadece teknolojik anlamda gerçekleşen atılımlar açısından baktığımızda fazlaca verimli seneler bulunduğunu söyleyebiliriz. Bu verimli seneler içinde dünyanın ilk elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine haiz bilgisayarı ENIAC da bulunuyor. 2. Dünya Savaşı esnasında geliştirilen bu bilgisayar 167 m² alana sığıyordu ve ağırlığı 30 tondu. 

Günümüzdeki bilgisayarlarla kıyaslandığında gücü neredeyse asla yok diyebileceğimiz bu bilgisayar, ağırlıklı olarak hava tahminlerinde, atom enerjisi hesaplamaları benzer biçimde bilimsel çalışmalarda kullanıldı. Bilgisayar üretilirken aslolan amaç uzun menzilli top ve füzelerin hesaplamalarında kullanılmasıydı, sadece 1941 senesinde süregelen proje 1945 senesinde ilk kontrol çalışmalarını gerçekleştirebildi. Bilgisayarın gerçek anlamda emek harcaması ise 1947 yılını bulmuştu. 2. Dünya Savaşı, 1945 senesinde bittiği için Eniac’ın savaşın seyrine bir tesiri olmadı, sadece tüm Dünya’yı eşi benzeri görülmemiş bir halde değiştirmiş oldu.

Radar teknolojisi

Radar teknolojisi; aslına bakarsak 1930’lu yıllarda hem bağlaşık hem de mihver devletlerinde bulunuyordu, sadece savaşla beraber bu hızla gelişen teknolojinin aslına bakarsak ne kadar büyük avantajları olduğu fark edildi. Düşük frekansta çalışan eski radar sistemler, İngiltere’nin atılımıyla 1940 senesinde yerini kilovat aralığında mikrodalga üretebilen “Magnetron” teknolojisine bıraktılar.

Dünya Savaşı’ndan mutfaklarımıza: Mikrodalga fırınlar

Cenk alanında tayyare ve gemilerin yerini göstermek için kullanılan bu teknoloji 2. Dünya Savaşı’nın bitmesinin arkasından değişik alanlarda kullanılmaya başladı. 1947’te patenti alınan ilk mikrodalga fırın, 1,8 metre uzunluğunda ve 340 kilo ağırlığındaydı. Mikrodalgalar, elektromanyetik spektrumun radyo dalgaları ile kızıl ötesi ışınlar içinde kalmış olarak yiyecekleri ısıtabiliyorlar. Bundan sonrasında evinizdeki yemeği mikrodalga fırında ısıtırken bu hızla gelişen teknolojinin cenk uçağı benzer biçimde süratli araçları kilometrelerce öteden tespit edilmek için geliştirildiğini hatırlayın.

Sonar teknolojisi

Sonar, en rahat haliyle radar teknolojisinin tuzlu sular altında da çalışmasını elde eden bir teknoloji. Bilhassa sessiz ve derinden gelen ölümcül denizaltıları saptamak için kullanılan sonar teknolojisi, devamlı ses dalgaları yayıp bu dalgaların temas etmiş olduğu noktayı hesaplayarak nesnenin boyut, uzaklık benzer biçimde verilerini toplayabiliyor. 

İkinci Dünya Savaşı’nda yaygın olarak kullanılmaya başlanan sonar sistemi, ilk kez 1940 senesinde ses dalgalarını kullanarak bir vapur tespit etmeyi başardı. Günümüzde artık fazlaca yaygın bir halde kullanılan sonar sistemleri, İkinci Dünya Savaşı’na direkt tesir eden teknolojilerden biri olarak kabul ediliyor.

Cenk, cerrahi müdahaleler başta olmak suretiyle tıp dünyasını gerçek anlamda geliştirdi

İnsanlık, her iki dünya cenginde da fazlaca büyük kayıplar verdi. Bu kayıpların başlangıcında ise yaşamlar geliyor. Elbet bu savaşlarda milyonlarca insan da yaralandı. 2. Dünya Savaşı, bu sebeple cerrahi başta olmak suretiyle tüm tıp alanının gelişmesinde büyük rol oynadı. Kan nakilleri, travma tedavisi, deri greftleme benzer biçimde tedavi şekilleri bu cenk döneminde geliştirildi yada ilk kez kullanılmaya başladı.

Milyonlarca askeri tedavi etme gerekliliği, antibakteriyel tedavinin önünü açtı ve penisilin ortaya çıktı. ABD ve İngiliz bilim adamları tarafınca geliştirilen penisilinin toplu üretimi için lüzumlu sürecin oluşmasıyla pek fazlaca askere bu ilaç verildi. Penisilin, günümüzde dahi enfeksiyonu önlemek için kullanılan tehlikeli sonuç tedavi araçlarından biri olmaya devam ediyor.