İngiltere’de Neden Hala Kraliyet Var?

Biz onu her ne kadar Birleşik Krallık ile tanıyor olsak da II. Elizabeth toplam 16 ülkenin kraliçesiydi. 70 yılı aşkın süre süresince saltanat devam eden II. Elizabeth, en uzun süre tahtta kalan devlet başkanı oldu. 96 yaşlarında yaşamını yitirmiş olsa da ölümü de minimum hayattayken yaptıkları kadar konuşuldu. Doğal ki onun da hem seveni hem de sevmeyeni vardı. Öyleki ki; bazı insanoğlu yas tutarken, bazıları ise 1996 senesinde ağlatısal bir halde yaşamını kaybeden Prenses Diana’nın ölümünden Elizabeth’i suçladı ve “Diana’dan başka kraliçemiz yok” dedi. 

Bazılarımız ise vakaya değişik bir boyuttan bakmaya başladık ve durup “Neden hala Birleşik Krallık’ta hala krallık sistemi var?” diye sorgualadık. Tartışmalı bir yaşamı ve saltanatı olsa da Kraliçe II. Elizabeth, ölmesiyle bu soruları tekrardan akıllara getirmeyi başardı. Bugün sizlerle aklımızdaki bazı sorulara beraber yanıt arayacağız. 

Ilkin kraliyet ailesinin yönetimde bir tesiri olup olmadığına bakalım. 

Birleşik Krallık, yüzyıllar süresince monarşi sistemiyle yönetildi. Dolayısıyla da halk, kral ve kraliçelerine devamlı büyük bir saygı duydu. Sadece şu anda Birleşik Krallık ‘anayasal monarşi’ sistemiyle yönetiliyor. Kısaca devletle ilgili bir karar alınırken tüm güç parlamentoda ve kraliyet ailesi yalnızca simgesel olarak bulunuyor.

Kral yada kraliçenin ‘simgesel’ devlet başkanı olarak geçmesinin sebebi; seçimi kazanan parti liderine hükümet kurma yetkisi ve yasaların yürürlüğe girmesi için onay vermek haricinde yalnızca törenlerde boy göstermeleridir. Yeni yasaların onaylanmasında son söz kraliyetin olsa da 1708 yılından beri tüm yasalar onaylandı. Bu da kral ve kraliçenin pek de yetkisi olmadığının bir öteki kanıtı. 

E peki neden hala kraliyet sistemi var? 

İşin aslı aslen oldukca kolay birkaç nedene dayanıyor. İlk olarak; kral ve kraliçe, tüm Birleşik Krallık’ta (hatta dünyada) fazlaca seviliyor. Öyleki ki; hayattayken yaptıklarıyla eleştirilerin hedefi olsa da Elizabeth’in ölümü yüz binlerce insanı yasa boğdu. Birleşik Krallık, sanılanın aksine yalnızca İngiltere’yi kapsamıyor. İngiltere, İskoçya, Galler ve Şimal İrlanda’yla beraber 4 kurucu ülke ve 16 bölgeden oluşuyor. Kraliyet sistemi, 1600’lü yıllardan bu yana ülkeleri ve bölgeleri birbirine bağlayan bir güç olarak görülüyor.

Bununla beraber bir öteki sebep de kraliyet ailesinden gelen yöneticilerin halka itimat veriyor olması. Zira kral yada kraliçe olan kişiler hayatları süresince kraliyet yaşantısının içinde oluyor. Doğal bir de işin geleneksel kısmı var. Madalya ve takdim törenleri, kraliyet düğünleri ve doğal ki taç giyme törenleri bir tek Birleşik Krallık değil tüm dünyayı ekran başına kilitleyen gelenekler haline geldi. Günümüzde de Birleşik Krallık halkları, bu geleneklerine oldukça bağlı. Asla mi değişik düşünen yok?

Doğal ki değişik düşünenler de var.

Kraliyet törenlerine katılan tüm iştirakçilerin harcamaları devlet hazinesinden karşılanıyor. Her insanın bilmiş olduğu suretiyle etkinlik ve törenlerde ‘mütevazı’ bir halde geçmiyor ve dudak uçuklatan harcamalar yapılıyor. Bu harcamalar da ara sıra halkın tepkisini çekiyor. Hatta protestolar yapıldığına bile şahit oluyoruz.

Nitekim büyük çoğunluk kraliyet ailesinin törenlerinden, varlığından hoşnut olsa da halkın %18’e yakını devlet yönetim sisteminin değişmesini istiyor. 1969 yıllarından itibaren süregelen anketler azınlık bir kısmın cumhuriyetle yönetilmek istediğini gösterse de büyük çoğunluk anayasal monarşi sistemini benimsemiş durumda.  

Bu şekilde gelmiş, bu şekilde gidecek şeklinde.

Kısaca netice olarak; Birleşik Krallık halkının çoğunluğu halinden memnun. Dünya genelinde azınlıkta kalan bir kısım ise büyük ve şaşaalı taç giyme törenlerinin büyük bir israf bulunduğunu ve artık Birleşik Krallık’ta ‘cumhuriyet’ sisteminin olması icap ettiğini düşünüyor. Doğal ki bu sesler, öbürlerinden daha kısık çıkıyor şu sebeple kraliyet ailesine büyük bir bağlılık var. Kısaca bu şekilde gelmiş, bu şekilde de gidecek şeklinde duruyor…  

Monarşi ile ilgili detaylı bilgiler için:

II. Elizabeth’in ölümünün peşinden uygulanacak olan ‘Londra Köprüsü Operasyonu’

Kaynaklar: Royal.uk , BBC News UK, BBC, Grid