Kahvenin Hasını İçen Son Nesil Biz Olabiliriz! Peki Neden?

Senelerdir küresel ısınmayla ilgili pek oldukca şey duyduk. Bilim adamları, tüm insanlığı dünyanın geri dönüşü olmayan bir yola girmek suretiyle bulunduğunu onlarca kere kez söylemiş oldu. Peki bu ikazları ne kadar dinliyoruz? Şimdi bir bardak kahvenizi hazırlayın, zira kahvenin geleceğiyle ilgili bilmenizde fayda olan şeyler var.

Sabahları işe yada okula gitmek suretiyle kalkmak için kendi içimizde bir mücadeleye giriştiğimizde bizlere en büyük desteği devamlı kahve vermiştir. En azından benim için “hadi kalk, bir kahve içer kendine gelirsin” sözü içimden sıkça bana hatırlatılan bir şey olmuştur. “Tüm bu anlattıklarının küresel ısınmayla ne alakası var?” kabul edebilirsiniz, sadece maalesef ki küresel ısınmanın tesirleri pek oldukca öteki şey şeklinde kahveyi de etkiliyor. 

Küresel ısınma sebebiyle yakın gelecekte kahve bulamayabiliriz.

Küresel ısınma, dünyamızın şu anı ve geleceği olmuş durumda. Eskiden yalnız duyduğumuz bu vakaya şu anda bizzat tanık olmaya başladık. Zamansız sıcak ve soğuklar, aşırıya kaçan organik afetler derken küresel ısınma hayatımızın içinde.

2050 yılına gelindiğinde küresel ısınma oldukca daha yıkıcı olacak. Üstelik bu ısınma tüm dünyada eşit şekilde yaşanmıyor. Bazı bölgeler oldukca daha kurak olacak. Bunun sonucunda da ziraat sektörü de bir dönüşümden geçmeli. İşte küresel ısınmanın kuraklaştıracağı ziraat arazilerinden biri de kahve üretiminin yapıldığı topraklar olacak. 

Dünyanın en büyük 5 kahve üreticisinden 4’ü 2050 yılına kadar kahve üretim alanlarının büyük bir kısmını kaybedecek.

Dünyanın en büyük 4 kahve üreticisi ülkesi olan Brezilya, Vietnam, Kolombiya ve Endonezya; küresel ısınma sonucu 2050 yılına kadar kahve üretimlerinin büyük bir kısmını kaybedecekler. Yalnızca en oldukca üretim icra eden 5. ülke olan Etiyopya’nın kahve yetiştiriciliğine uygun topraklarının büyük bir kısmını koruması umut ediliyor.

Kahvenin hası diyebileceğimiz, tüm üretimin ortalama yüzde 60-80’ini oluşturan Arabica türü yok olmanın eşiğinde.

Nerede o eski yiyeceklerin tadı, diyen büyüklerimizi duymuşsunuzdur. İşte biz 2050’li yıllara geldiğimizde kahve için muhtemelen bu sözleri söyleyeceğiz. Bundan dolayı lezzet bakımından yüksek kalite olarak adlandırılan ve o nefis kahve kokusuyla gerçek kahve gurmelerinin vazgeçilmezi olan Arabica türü, küresel ısınmadan en oldukca etkilenen türlerden biri konumunda. 

Arabica kahvesi, 18-23 santigrat aşama arasındaki sıcaklıklarda olan, serin, yüksek rakımlı tropik bölgelerde verimli bir halde üretiliyor. Daha yüksek ısı yada daha kuru koşullar bu kahvede verimliliğin mühim seviyede düşmesine neden oluyor.

Arabica türünün üretimi hızla azalıyor.

Arabica, bilhassa dengesiz sıcaklıklara karşı son aşama kırılgan bir tür. Bu kırılganlığı da Arabica’nın gelecek yıllarda altın kadar kıymetli olacağı anlamına geliyor. Devamlı tükettiğimiz bu tür, şu anda bile küresel ısınmanın etkilerini hissediyor. Geçtiğimiz yıl dünyanın en oldukca kahve üreten ülkelerinden olan Brezilya’da tarihin en büyük kuraklıklarından biri yaşadı. Bu da kahve üretimini üçte bir oranında düşürdü ve bu durum küresel çapta kahve fiyatlarını artırdı. Bu kırılgan Arabica türünün yerini Robusta adlı daha dayanıklı fakat daha azca leziz bir kahve türü alacak.

Sıkıntılı şartlara oldukca daha dayanıklı olan Robusta’nın çağı başlıyor.

Arabica kahve türünün kırılganlığına karşı çiftçiler son yıllarda Robusta türüne yönelmeye başladılar. Arabica’ya bakılırsa daha alt bir kahve türü olan Robusta, düşük sıcaklıklardan yüksek sıcaklıklara kadar pek oldukca şeyde Arabica’dan daha dayanıklı. Üstelik Robusta, böceklere ve hastalıklara karşı da daha dayanıklı. Tüm bunlarla beraber Arabica’ya bakılırsa oldukca daha süratli olgunlaşıyor.

Arabica’nın tadı ve Robusta’nın dayanıklılığı birleştirilerek melez bir tür yaratılmaya çalışılıyor.

Kim bilir kahveyi kurtarmanın bir yolu olabilir. 1960’lı yıllarda Kolombiya’daki Ulusal Kahve Yetiştiricileri Federasyonu tarafınca yönetilen bir araştırma ekibi, Arabica’nın aramosını Robusta’ya aktararak leziz fakat bir o denli da dayanıklı bir kahve türü yetiştirmeye çalıştı.

Cenicafe olarak malum bu melez tür, ilk olarak 1980’li yıllarda geliştirildi. Bu melezin 2005 senesinde Castillo çeşidi piyasaya sürüldü. Pas mantarı şeklinde tehlikelere karşı tohumu geliştiren araştırmacılar 2015 senesinde Canicafe 1 türünü ürettiler. Görünen o ki Arabica küresel ısınmanın ilk kurbanlarından olacak. Biz insanoğlu da buna karşı yeni türler üretmeye çalışıyoruz.

Robusta türü bile kahve üretimini belirli bir noktaya kadar devam ettirebilir.

Küresel ısınmaya karşı bir şey yapmazsak Robusta da Arabica’nın olası kaderinin bir benzerini yaşayacak. İklim uzmanları sıcaklığın her geçen yıl artmaya devam edeceğini ve bunun aşırı yağmur ve kuraklık dönemleri oluşturacağını söylüyor. Bu da kahve üretmek için gereksinim duyulan ısı, ışık, rutubet seviyeleri şeklinde pek oldukca parametreyi oldukca daha sınırı olan bir alanda uygulanabilir kılıyor. 

Uzmanlara bakılırsa, artan sıcaklıklar sebebiyle 2050 yılına kadar kahve yetiştirmeye uygun alanlar yüzde 60 kadar azalabilir.

Bu hız başka korkuları da bununla beraber getiriyor. 2050 yılına kadar kahve üretimi bu kadar azalırsa 2100 yılına geldiğimizde bizleri nasıl bir senaryo bekleyecek? Bir ihtimal hala umudumuz olabilir.

Kahve yetiştiriciliği küresel ısınmaya karşı direnebilir mi?

Kahve, kırmızı çizgimiz diyebiliriz. Bu sebeple kahvenin hayatta kalmasının hala bir yolu var. Şu anda deniz seviyesinin 1200 metrelik bölgelerde yetiştirilen kahvenin üretiminin 2050’li yıllarda 1600 metreye çıkması umut ediliyor. Bu mevzuda daha dayanıklı türler de üretilmeye çalışılıyor.

Küresel ısınmanın tüm Dünya’yı yok ettiğini görüp bu mevzuda bir şeyler halletmeye başladığımızda ümit ederim iş işten çoktan geçmiş olmaz. Şu anda bile geri dönülemez bir noktada olduğumuz düşünülürse tüm ülkeler daha çok birlik olup bu zarardan dönmeliler. Peki sizler kahvesiz bir dünya hayal ediyor musunuz? 

Kaynaklar: Science Direct, National Geographic, iadb, TIME