Kovid-19 teşhisini 10 saniyeye düşüren yerli kontrol kullanıma sunuldu

Türk araştırmacılar tarafınca Kovid-19 teşhisini 10 saniyede yüzde 99 güvenilirlikle yapabilen nanoteknoloji temelli “Diagnovir” adlı sistem, güvenilirlik testlerini geçerek kullanılmaya başlandı.

Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Abdullah Atalar, Türkiye’de ilk vakanın görülmesinin peşinden kurulan iş birliğiyle Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezinde (UNAM) geliştirilen sistemin kullanıma başlaması dolayısıyla AA muhabirine izahat yapmış oldu.

Yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) Türkiye’de görülmeye başlamasının derhal peşinden süratli netice veren bir kontrol sisteminin geliştirilmesi için başlanan projenin tamamlandığını ve PCR’ın yerini alabilecek, çok da fazla süratli, saniyeler içinde netice verebilen yöntemin başarıyla hayata geçirildiğini ifade eden Atalar, şu detayları verdi:

“Şu anda seri üretim sürecine geçildi. Dünyanın her tarafınca sisteme talep var ve kullanmak istediklerini belirtiyorlar. Bilhassa Kovid-19 riski büyük olan havaalanı şeklinde yerlerde, sonucu derhal alınabildiği için havaalanları istiyor, üretimin durması büyük maliyetlere niçin olabileceği için büyük fabrikalar istiyor. Mesela, Alman Futbol Ligi istedi. Dünyada eşi olmayan bir sistem olduğuna inanıyoruz.”

Atalar, sistemin, dünyanın bazı mühim fuarlarında sergilenerek büyük ilgi gördüğünü de aktardı.

Bilkent Üniversitesinin mezuniyet törenlerinden derhal ilkin öğrencilere ve ailelerine “Diagnovir” adlı sistemle süratli Kovid-19 testleri yaptıklarını bildiren Atalar, “Üniversitemizin mezuniyet töreni 4 bin kişilik açık bir alanda yapılıyor, 8 ayrı seansta meydana gelen her törene ailelerle beraber ortalama 1200 şahıs katılıyor. Merasim alanında bulaş açısından toplumsal mesafenin kafi olmasına karşın bu yıl ilk kez bu sistemi kullandık.” dedi.

Yeni kontrol kiti, güvenilirlik testlerini de başarıyla geçti

Bilkent Üniversitesi UNAM baş araştırmacılarından Tabip Öğretim Üyesi Bülend Ortaç ise EA Teknoloji Genel Müdürü Ali Aytaç Seymen, Arizona Üniversitesinde doktora sonrası araştırmalar meydana getiren Erol Özgür, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Tuncay ile geliştirdikleri ve geçen senenin sonunda kamuoyuna duyurdukları klinik öncesi çalışmanın peşinden süreci başarı göstermiş şekilde yürüttüklerini belirtti.

Ortaç, bu sürece ilişkin şu detayları verdi:

“Yaptığımız klinik çalışmalarda yüzde 99 doğruluk oranıyla çalıştığını kontrol ettik. Sistem nanoteknoloji temelli olarak çalışıyor. Klinik araştırmaları Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Branşında tamamladık ve orada aldığımız sonuçlarda oranlarımız belli oldu ve böylece sistemin güvenilirliği bir kez daha ispatlandı. Bu oranlarla yaptığımız dosya ile Sıhhat Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğüne başvurumuzu yaptık ve oradan bu sistemi kullanabileceğimiz onayı alındı. Bu sistemin yanında buradaki teknolojiyi okuyabilen ve neticeleri doğrulayan bir aygıt geliştirmiştik. Bu cihazın Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu tarafınca onayı da alındı. Bu iki onay ile beraber geliştirdiğimiz teknoloji sahada kullanılabilir hale geldi.”

Bilkent Üniversitesi mezuniyet törenine katılacak talebe ve velilerin Kovid-19 testlerini 16 ayrı cihazla yaptıklarını bildiren Ortaç, “Talebe Kovid-19 testinin sonucunu aldı, testi negatif çıkan öğrenciye rozet verdik ve bu rozetle beraber törene katıldılar, böylece mezuniyet töreni için güvenli bir ortam oluşturulmuş oldu. Tüm buna rağmen maske ve toplumsal mesafe kurallarına da dikkat ediliyor.” diye konuştu.

Sistem iyi mi çalışıyor?

Bülent Ortaç, süratli kontrol kitinin emek verme prensibine ilişkin şunları kaydetti:

“Temel bilimlerden uygulama bilimlerine kadar çeşitli dallardan uzmanlarla çalışılarak geliştirdiğimiz sistem, ağızdan alınan bir sürüntü süratli kontrol kitine yerleştiriliyor. Virüs pozitif olması halinde virüs proteinleri bu kite bağlanarak optik sinyal veriyor. Bu süratli sinyal sonucunda meydana getirilen algoritmalar, değişik varyantlara da yanıt verebiliyor. Bu algoritmalar negatif ya da pozitif olarak yanıt veriyor. Hastadan alınan numune örneğinin pozitif olması halinde 5-10 saniye içinde, negatif durumda ise kontrollerin yapılarak 20-30 saniye içinde netice çıkıyor. PCR testi, hata oranı yüksek ve hastalık başladıktan 2-3 gün sonrasında netice veren bir yöntemken bizim sistemimiz saniyeler içinde ve hastalığın erken evresinde netice veriyor, doğruluk oranı ise yüzde 99’lık oranla oldukça oldukça yüksek. Hastalar üstünde yaptığımız testlerde, PCR testlerinin oldukça öncesinde netice aldık.”