Marmara’nın son oksijen deposu kayıt ve koruma altına alınıyor – Son Dakika Iktisat Haberleri

Denizleri ve deniz kaynaklarını koruma; ekolojik dengeye ve sürdürülebilirliğe destek olma hedefiyle “Dünya bizim gelecek bizim” yaklaşımını benimseyen İş Bankası, deniz çalışmalarına sunmuş olduğu katkıları artırarak sürdürüyor.

İş Bankası ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) iş birliğiyle hayata geçen “Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları” projesiyle Marmara Denizi’nin sağlığı için eleştiri öneme haiz son Posidonia oceanica deniz çayırlarının haritalanması, üstündeki atıklardan temizlenmesi ve korunması amaçlanıyor.

“Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları” projesine ilişkin olarak İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri Gamze Yalçın ve TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk’ün katılımıyla bir basın toplantısı düzenlendi.

“Deniz çayırlarına yönelik farkındalığı çoğaltmak mühim”

Gamze Yalçın, görüşmede yapmış olduğu konuşmada, TÜDAV’ın 26 senedir denizlerimizin korunması için bilimsel bir ağ oluşturarak, ekolojik durumun izlenmesi, sorunların tespiti ve çözüm önerilerine uzanan pek oldukca kıymetli projeye ve çalışmaya imza attığını belirterek, “Şimdi ikimiz de denizlerimizin geleceği için deniz çayırlarının korunması özelinde beraberce oldukca mühim bir yolculuğa çıktık. Denizlerimizin oksijen deposu olan deniz çayırları kirlilik ve mevzuyla ilgili farkındalık eksikliği sebebiyle günümüzde oldukça azalmış durumda. Nasıl ki gezegenimizin akciğerleri olan ormanlarımızı korumak gelecek nesillere daha iyi bir dünya bırakmak için önemliyse deniz çayırlarını yaşatmak da aynı seviyede eleştiri. Deniz çayırları, oksijen üretim kapasitesine haiz oldukları için denizlerin akciğerleri konumunda bulunuyor ve denizsel organizmaya yaşam ortamı sağlıyor. Bu mevzuda yürütülecek çalışmalarda projenin kendisi kadar toplumda deniz çayırlarına yönelik farkındalığın ve bilincin artırılması da ehemmiyet taşıyor” dedi.

Bilimsel bilginin artırılması ve araştırma kapasitesinin geliştirilmesine katkı

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na katkı sağlamak için iş planlarında sürdürülebilirliği en üst düzeyde ve stratejik öncelikler içinde ele aldıklarını belirten Yalçın:

“14. madde olan “Sudaki Yaşam” başlığı altındaki hedeflerin, üç tarafı denizlerle çevrili ülkemiz için önemine dikkat çekti. Bu amaca yönelik bilimsel bilginin artırılmasına ve araştırma kapasitesinin geliştirilmesine katkıda bulunmayı ana hedeflerinden biri haline getirdiklerini söyleyen Yalçın, sözlerine şu şekilde devam etti: “İlk olarak gene TÜDAV tarafınca 3. kez düzenlenen Marmara Denizi 2022 Sempozyumu’na ev sahipliği yaptık. Savaş Karakaş yapımcılığında ilkin müsilajın bölgedeki canlı yaşamına etkilerinin anlatıldığı ve çözüm önerilerinin sunulmuş olduğu “Bir Ümit Marmara” belgeselini, arkasından ilk kısmı kısa süre ilkin piyasaya çıkan “Sudaki İzler Masmavi” belgeselini hayata geçirdik. Öteki taraftan deniz kirliliğini azaltacak yatırımlara finansman sağlamak suretiyle “Denizleri Koruyalım Kredisi”ni hazırlayarak, denizlerimiz için mühim kirlilik deposu olan atıkların önlenmesine katkıda bulunduk. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bünyesindeki Deniz Bilimleri Enstitüsü’yle iş birliği yaparak Türkiye’de ilk kez kullanılan insansız su altı planörü glider aleti Deniz Kâşifi’ni kendilerinin kullanımlarına sunduk. Önümüzdeki dönemde de denizlerimizin ve biyoçeşitliliğin korunmasıyla ilgili mesuliyet almaya devam edeceğiz.”

Ekosisteme sağlamış olduğu ekonomik yarar tarımsal alanların katkısından büyük

TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk ise deniz çayırlarının ekosisteme sağlamış olduğu ekonomik yarar ile ilgili meydana getirilen çalışmalara bakılırsa bu türün katkısının tarımsal alanların sağlamış olduğu faydadan daha çok olduğuna işaret etti. Prof. Dr. Öztürk, deniz çayırlarının ekosistemdeki yerine ilişkin ise, “Ömrünü tamamlayan Posidonia yaprakları akıntı ve dalgalarla kıyıda banketler oluşturur. Bu yapılar kıyı çizgisini korur, erozyonu önler pek oldukca deniz canlısının yaşamını sürdürmesini sağlar. Posidonia oceanica ek olarak, deniz zemininde sık çayırlar oluşturarak birçok canlıyı üstünde barındırır ve otla beslenen canlıların gıda kaynağını oluşturur. Tüm bunlara ek olarak barınma, korunma, yumurtlama ve üreme noktasında da birçok canlıya ev sahipliği yapar. Karbon tutma özellikleri yardımıyla ise iklim değişikliği ile savaşım eder” diye konuştu.

Haritalama ve temizliğin yanında farkındalık eğitimleri de verilecek

Prof. Dr. Öztürk, deniz çayırlarının günümüzde başta evsel ve endüstriyel atıklar olmak suretiyle yoğun kıyı kullanımı sonucu tahribat, zemin tarayıcı yöntemlerle avcılık, gemilerin ve teknelerin attıkları çıpalar, yetiştiricilik faaliyetleri, gezim ve günlük gezinsel faaliyetler sebebiyle ciddi bir tehditle karşı karşıya bulunduğunun altını çizdi. “Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları” projesi ile Erdek, Paşalimanı Adası’nda deniz çayırlarının bulunmuş olduğu alanın sınırlarının belirleneceğini ve haritalanacağını aktaran Prof. Dr. Öztürk ek olarak, çayırların olduğu bölgelerden başta istilacı türlerden deniz salyangozu (Rapana venosa) olmak suretiyle yabancı türlerin yapılacak dalışlarla toplanacağını ve ekosistemin yerli sahiplerine bırakılacağını açıkladı.

Tür çeşitliliğinin ortaya çıkarılacağını, deniz çayırlarının bulunmuş olduğu alanların tanınması ve fark edilmesi amacıyla şamandıralama ve mapa için fizibilite çalışmalarının gerçekleştirileceğini özetleyen Prof. Dr. Öztürk, balıkçıların avlanırken deniz dibindeki kayalıklara takıldığı için denize bırakmak zorunda kalmış olduğu “hayalet ağların” da temizleneceğini belirtti. Projenin kamuoyunu bilinçlendirme hedefi de bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Öztürk; “İlk ve orta öğretim seviyesinde 30 okulda farkındalık eğitimleri vereceğiz. Marmara’da kalan son deniz çayırlarını korumak gelecek nesillere karşı bir sorumluluğumuz ve bunu yapmak için çaba gösteriyoruz” dedi.

1 metrekaresi günde 14 litre oksijen üretiyor

Posidonia oceanica deniz çayırları Akdeniz’de 11 ila 29 °C arasındaki sıcaklıklarda, tuzlu ve temiz sularda 0 ila 45 metre derinlikler içinde dağılım gösteriyor. Fotosentez ile suyun oksijence zenginleşmesini elde eden bu çiçekli bitkiler; uzun yaprakları, yatay uzanan beden ve kökleriyle sudaki askı yüklerini ve sedimentasyonu tutup zemin hareketlerini düzenliyor. 1 metrekare alanı kaplayan Posidonia oceanica deniz çayırları günde 14 litre oksijen üretebiliyor; 1 hektarı ise yılda 1024 ton karbon tutabiliyor.