Güneş Sistemi Dışındaki Bir Gezegende Karbondioksit Keşfedil

Yapımı 16 yıl devam eden ve Aralık 2021’de fırlatılan tarihin en yüksek teknolojiye haiz uzay teleskobu James Webb yardımıyla meydana getirilen keşifler hız kesmeden devam ediyor. Şimdi de Güneş sisteminin haricinde yer edinen, doğrusu bir başka yıldızın yörüngesinde dönen milyonlarca ötegezegenden birinin atmosferinde karbondioksit ortaya çıkarıldı. 

Daha ilkin meydana getirilen keşifler, ötegezenlerde atmosfer olabileceğini ve bu atmosfer içinde değişik maddelerin yer alabileceğini gösteriyordu. Artık Dünya’daki yaşamın bel kemiği olan karbondioksitin Güneş Sistemi’nin dışındaki gezegenlerde de olabileceği kesinleşti.

Karbondioksite haiz olduğu keşfedilen WASP-39b gezegeni ile tanışın: 700 ışık yılı uzaklıktaki Güneş benzeri bir yıldızın yakın yörüngesinde, Satürn büyüklüğünde, su buharı, sodyum ve potasyum şeklinde elementlere haiz…

​

WASP-39b gezegeni, aslen 2011 senesinde yeryüzündeki teleskoplarla meydana getirilen WASP projesi yardımıyla keşfedilmişti. Bu projenin arkasından Hubble ve Spitzer şeklinde uzay teleskobu ile yakın markaja alınan ötegezenin bir atmosfere haiz ve bu atmosferin su buharı, sodyum, potasyum açısından varlıklı olduğu tespit edilmişti. James Webb’in daha gelişmiş kızılötesi gözlem kabiliyeti yardımıyla gezegende artık karbondioksit olduğu da kesinleşmiş oldu.

Ek olarak WASP-39b gezegeni, yıldızında Güneş-Merkür arasındaki mesafeden 8 kat daha yakın, doğrusu sıcak bir bolgede. Bu sebeple süratli bir yörünge hareketine haiz olan gezegenin bir yılı 4 Dünya gününden birazcık fazlasına eşit. Tüm bu özellikleri sebebiyle gezegene ‘sıcak Jüpiter’ benzetmesi de yapılıyor.

Karbondioksitin varlığı dünya dışı yaşamın keşfi için de mühim bir adım:

Dünya’daki naturel döngünün bir parçası olan karbondioksit, bununla beraber insan faaliyetleri sebebiyle de yoğun şekilde salgılanıyor. Sadece bu bulgu, karbondioksitin, yaşamın kimyasal döngüsü içinde oynadığı mühim role odaklanıyor. Elbet tek amaç dünya dışı yaşamın izlerini bulmak da değil, bir ötegezenin nasıl oluştuğunu ve geliştiğini anlayabilmek.

Keşfi teleskopla uzaya bakan bir odadaki 2-3 bilim insanı yapmadı. Ekipte 300’den fazla bilim insanı çalıştı:

“Bu bununla beraber açık bilim adına fazlaca gurur duyduğumuz bir gözlem oldu. Dünyanın her yerinden 300’den fazla bilim insanı katılım gösterdi. Bu araştırmayla ilgili verilere şuradan ulaşabilirsiniz.”

Açık bilim, bir alanda çalışan gönüllü tüm bilim adamlarının erişimine oluşturulan verilerin topluca gözlemlenmesi yada kontrol edilmesi yöntemiyle yapılıyor. Araştırmanın bilimsel makalesi arXiv üstünde gösterildi ve kısa sürede Nature dergisi tarafınca da yayınlanması planlanıyor.

James Webb yardımıyla meydana getirilen öteki keşiflere ve ufkunuzu açacak bilgilere aşağıdan ulaşabilirsiniz: