Okullarda İzletilmesi Ihtiyaç duyulan Ufuk Açıcı Belgeseller

“Kaliteli” bilgiye erişmek günümüzde neredeyse imkânsız bir hâle geldi. Eğitim kurumlarından öğrendiklerimiz bile ara sıra yetersiz kalabiliyor. Belgeseller de işte tam burada yaramıza merhem oluyor diyebiliriz.

İnsana yediği her şeyi sorgulatan, toplumsal medya gerçeklerini eleştiren, tehdit altında olan tabiat harikalarına doğru yolculuğa çıkartan, süre ve mekân algısını genişleten birbirinden ufuk açıcı belgesellere hep beraber bakacağız.

Okullarda İzletilmesi Ihtiyaç duyulan Belgeseller

Felsefik bir seyahat: Examined Life

• Yıl: 2008
• Oyuncular: Kwame Anthony Appiah, Judith Butler, Michael Hardt
• Yönetmen: Astra Taylor
• IMDb: 7

Cornel West, Slavoj Zizek, Michael Hardt ve Peter Singer benzer biçimde meşhur filozoflarla meydana getirilen kısa söyleşileri derleyen belgesel film, felsefeyi bilimsel niteliği olan dergilerden ve sınıflardan çıkarıp sokaklara geri taşıyor.

Hüzünlendiren ve düşündüren bir belgesel: Where to Invade Next

• Yıl: 2015
• Oyuncular: Michael Moore, Johnny Fancelli, Christina Fancelli
• Yönetmen: Michael Moore
• IMDb: 7.5

Michael Moore, yeni belgeseli Where to Invade Next ile bu kez Finlandiya, İtalya ve Fransa benzer biçimde ülkeleri “işgal ederek” ABD’nın toplumsal ve ekonomik problemlerine umar arıyor.

Toplumsal medya gerçeklerini eleştiren: The Social Dilemma

• Yıl: 2020
• Oyuncular: Tristan Harris, Jeff Seibert, Bailey Richardson
• Yönetmen: Jeff Orlowski-Yang
• IMDb: 7.6

Günümüzde artık neredeyse her insanın malumu olan toplumsal medyanın zararları, kişisel verilerin kullanım seçimi benzer biçimde mevzuları işleyen The Social Dilemma; izlenmesi, izletilmesi elzem olan bir yapım.

İnsana yediği her şeyi sorgulatan: Food, Inc.

• Yıl: 2008
• Oyuncular: Michael Pollan, Eric Schlosser, Richard Lobb
• Yönetmen: Robert Kenner
• IMDb: 7.8

Çağdaş besin endüstrisinin göz kamaştırıcı bir “ifşası” olan Food, Inc., hem büyüleyici hem de dehşet verici bir belgesel. Sıhhat bilincine haiz her insanın ne olursa olsun izlemesi ihtiyaç duyulan bu belgesel, hayata karşı bakış açınızı değiştirecek yapımlardan biri.

Etik bir ikilemi irdeleyen: Icarus

• Yıl: 2017
• Oyuncular: Bryan Fogel, Dave Zabriskie, Don Catlin
• Yönetmen: Bryan Fogel
• IMDb: 7.9

Rusya’nın devlet destekli doping programının öyküsünü özetleyen Icarus, ustalaşmış spor meraklıları için ufuk açıcı bir belgesel olmasıyla birlikte, mevzuya ilgi duymayanları dahi içine çekecek kadar sürükleyici bir anlatıma haiz.

Şüpheciliğe iten: Citizenfour

• Yıl: 2014
• Oyuncular: Edward Snowden, Glenn Greenwald, William Binney
• Yönetmen: Laura Poitras
• IMDb: 8

ABD’daki dinleme skandallarına odaklanan Citizenfour, 21. yüzyılın sivil özgürlüklerinin sarsıcı bir üslupla inceleyen belgesellerden biri.

Tehdit altında olan tabiat harikaları: Chasing Coral

• Yıl: 2017
• Oyuncular: Andrew Ackerman, Pim Bongaerts, Neal Cantin
• Yönetmen: Jeff Orlowski-Yang
• IMDb: 8

Chasing Coral, izleyenleri Dünya’nın inanılmaz tabiat harikalarından, nefes kesici güzelliklerine götürürken öteki taraftan da onların her an tehdit altında olan belirsiz gelecekleri hakkında ciddi uyarılarda bulunuyor.

Odak noktası başarı olan: Steve Jobs: The Lost Interview

• Yıl: 2012
• Oyuncular: Robert X. Cringely, Steve Jobs
• Yönetmen: Paul Sen
• IMDb: 8

2012 senesinde sinemalarda gösterime giren bir belgesel olan Steve Jobs: The Lost Interview, Steve Jobs’ın 1995 senesinde Apple‘dan ayrıldıktan sonrasında kurduğu NeXT şirketini yönetirken verdiği 70 dakikalık bir röportajdan oluşuyor.

İçinizi sımsıcak meydana getirecek: My Octopus Teacher

• Yıl: 2020
• Oyuncular: Craig Foster, Tom Foster
• Yönetmen: Pippa Ehrlich
• IMDb: 8.1

Anlamlı bir bağın her türlü engeli iyi mi aşabileceğine dair iç açıcı bir görüş açısı sunan My Octopus Teacher‘i izlemeden ilkin yanınıza bir paket mendil alın deriz. Zira gözyaşlarınız âdeta bir sel benzer biçimde akıp gidecek…

Mizahın tepe noktası: Cunk on Earth

• Yıl: 2022
• Oyuncular: Diane Morgan, Jim Al-Khalili, Shirley J. Thompson
• Yönetmen: Christian Watt
• IMDb: 8.1

Black Mirror‘ın yaratıcısı Charlie Brooker’dan Netflix için gelen mini belgesel dizi Cunk on Earth, son zamanların en başarı göstermiş işlerinden biri. Dizide Philomena Cunk, alanında uzman olan kişilere insanlığın ilerleyişi hakkında sert sorular soruyor. Acı acı güldüren bu mocumentary (düzmece belgesel), uygarlık tarihinin izini sürerek insanlığın geldiği noktayı âdeta gözler önüne seriyor.

Gerçekleri yüzümüze tokat benzer biçimde çarpan: Before the Flood

• Yıl: 2016
• Oyuncular: Leonardo DiCaprio, Ban Ki-moon, Alejandro G. Iñárritu
• Yönetmen: Fisher Stevens
• IMDb: 8.2

Küresel ısınma ve iklim değişikliğini mevzu edinen Before the Flood, geleceğimiz için daha çok kaybedecek zamanımızın olmadığını gözler önüne seren en çarpıcı belgesellerden biri. Ek olarak başarı göstermiş oyuncu **Leonardo DiCaprio’**nun da hem belgeselin prodüktörlüğünü yapmış olup hem de ücretsiz bir şekilde yayınlatması, onun çevreye karşı olan duyarlılığını bir kez daha gösteriyor.

Başarılarla dolu hayatlara şahitlik ettiğimiz: Genius

• Yıl: 2017-
• Oyuncular: Samantha Colley, Seth Gabel, Antonio Banderas
• Yaratıcı: Kenneth Biller
• IMDb: 8.2

Her sezonunda dünyanın birbirinden başarı göstermiş isimlerine ve onların büyüleyici hikâyelerine odaklanan bu belgesel dizinin 1. sezonunda Albert Einstein, 2. sezonunda Pablo Picasso, 3. sezonunda ise Aretha Franklin‘in hayatına tanıklık ediyoruz.

Sulardaki renkli yaşam: The Blue Planet

• Yıl: 2001
• Oyuncular: David Attenborough, Pierce Brosnan, Peter Scoones
• Yönetmen: Alastair Fothergill
• IMDb: 9

Dünya yüzeyinin üçte ikisi sularla kaplı olmasına karşın, bilim adamları hem okyanuslar hem de Ay’ın yüzeyi hakkında oldukca azca şey biliyorlar. Bu belgesel dizi, devasa mavi balinalardan, mikroskobik mercan poliplerine kadar suda yaşayan envai çeşit canlının izini sürüyor.

Vakit ve mekân algısını genişleten: Cosmos: A Spacetime Odyssey

• Yıl: 2014
• Oyuncular: Neil deGrasse Tyson, Christopher Emerson, Keythe Farley
• Yönetmen: Bill Pope
• IMDb: 9.3

Oldukça karmaşık mevzuları bile akıcı ve kolay anlaşılır bir üslupla somutlaştırarak aktaran bu belgeselde Carl Sagan’ın talebesi Neil deGrasse Tyson ile beraber evrende uçsuz bucaksız bir maceraya atılıyoruz.