Paralel Evren Nedir, Var Mıdır?

Kuantum, çoklu evrenler teorisi, hipotez ve benzeri daha nice terimi duymamış ya da tam olarak bilmiyor olabilirsiniz. Fakat paralel evren dediğimiz vakit eminiz pek fazlaca şahıs heyecanlanacaktır. Adından da anlaşılacağı suretiyle paralel evren tıpkı bizim yaşadığımız evrene benziyor sadece bir o denli da değişik. Bu düşüncenin yalnızca bilim kurgu kitaplarında, filmlerinde ve dizilerinde bulunduğunu zannediyorsanız yanılıyorsunuz.

Stephen Hawking benzer biçimde pek fazlaca mühim bilim insanı çoklu evrenler teorisi üstünden paralel evrenlerin de var bulunduğunu düşünüyor. Açıklaması fizikle yapılıyor olsa bile felsefe, kozmoloji, kuantum mekaniği benzer biçimde değişik alan ve disiplinlerde de paralel evrenler mevzusunda aynı şeyi düşünenler var. Elbet mevzu birazcık karışık fakat rahat anlatımla gelin paralel evren nedir, var mıdır, geçiş mümkün mü benzer biçimde dört gözle beklenen ve heyecanlandıran sorulara yakından bakalım.

İlk olarak: çoklu evrenler teorisi ve paralel evren nedir?

Çoklu evrenler teorisine gore birbirinden değişik fakat benzer yönleri de olan ve gözlemlenebilir evrenler vardır, bu evrenlere paralel evrenler ya da alternatif evrenler denir. Gözlemleyebildiğimiz evrenin ortalama 93 milyon ışıklı genişliğinde olduğu düşünülüyor. Çoklu evrenler teorisine gore bu bir tek minik bir kısım.

Gene bu teoriye gore sonlu ya da sonsuz pek fazlaca değişik paralel evren var. Paralel evrenler vakit, mekan, madde, enerji, fizik kanunları ve öteki mevzular bakımından benzer olabilir ya da tamamen zıt olabilirler. Fizik başta olmak suretiyle felsefe, kozmoloji, kuantum mekaniği benzer biçimde pek fazlaca alanda çalışan kişiler paralel evrenlerin varlığından bahsetmektedir.

Paralel evren teorisi hakkında modeller:

Bugün bildiğimiz anlamda olmasa da çoklu evren terimini 1895 senesinde ilk kullanan şahıs Amerikalı felsefeci ve psikolog William James olmuştur. O günden sonrasında meydana getirilen çalışmalarda çoklu evrenler için alternatif evrenler, kuantum evrenler, geçişimli boyutlar, paralel boyutlar, paralel dünyalar, değişimli gerçeklikler, değişimli vakit tüneli, boyutsal düzlemler benzer biçimde ifadeler kullanılmıştır.

Modal realizm olarak anılan bir modele gore tüm paralel evrenler eşit gerçeklik düzeyinde varlardır. İlk kez 1970’li yıllarda ortaya atılan bu model felsefi bir görüştür. 1990’li yıllara geldiğimiz vakit matematikçiler ve fizikçiler, matematiksel sistemde eşit olan paralel evrenler bulunduğunu öne sürmüşlerdir. Bunların ruhani alemler bulunduğunu düşünenler de vardır sadece malum evrenle olan ilişkilerine dair iddiaların açıklaması yoktur.

Paralel evren kanıtlandı mı? İşte inceleyen bazı disiplinler:

Astronomi, din, felsefe, kozmoloji, şahıs ötesi psikoloji, matematik, kuantum mekaniği, bilim kurgu ve fantastik kurgular ile bilhassa fizikte çoklu evrenler ve paralel evrenler teorisi incelenmektedir. Çoklu evren hipotezini ve paralel evren teorisini destekleyen bazı fizikçiler şu şekilde;

• Alex Vilenkin
• Andrei Linde
• Brian Greene
• David Deutsch
• Laura Mersini-Houghton
• Leonard Susskind
• Max Tegmark
• Michio Kaku
• Neil deGrasse Tyson
• Raj Pathria
• Sean Carroll
• Stephen Hawking
• Steven Weinberg

Bu adlar söz mevzusu teoriyi kanıtlamış ya da bilimsel olarak kati bulunduğunu ortaya çıkarmış kişiler değil, yalnızca bunun fizik alanının bir konusunu bulunduğunu ve incelenmesi icap ettiğini düşünen bilim insanlarıdır. David Gross, George Ellis, Jim Baggott, Paul Davies, Paul Steinhardt benzer biçimde bazı adlar ise paralel evrenlerin fizik alanının değil, felsefe alanının mevzusu bulunduğunu desteklemektedir.

Paralel evren var mıdır? Fizikte ve felsefede bazı hipotezler var:

• Max Tegmark’ın dört seviyesi
• Brian Greene’nin dokuz türü
• Döngüsel teoriler
• Felsefe ve mantıktaki hipotezler

Max Tegmark’ın dört seviyesi:

Kozmolog Max Tegmark, bildiğimiz uzayı kategorilere ayırarak çoklu evrenleri ve paralel evrenleri idrak etmek için dört temel düzey belirlemiştir. Max Tegmark’ın dört seviyesi şu şekilde;

• Düzey 1’e gore başlangıç şartlarındaki Hubble kacmini kapsamak zorunda olan sonsuz bir uzay vardır ve bundan dolayı aynı fizik kurallarına haiz sonsuz sayıda evren vardır.
• Düzey 2’deki kozmik şişme teorisine gore evren genişler fakat bazı bölgelerde genişleme durduğu için kabarcıklar oluşur ve bu kabarcıklar paralel evrenlerdir.
• Düzey 3’e gore kuantum mekaniğindeki her gözlemin değişik sonucu vardır ve bu her değişik netice, değişik bir paralel evren anlamına gelir.
• Düzey 4’e gore matematik kullanılarak tüm paralel evrenler arasındaki ilişki kuramsal olarak ortaya çıkarılabilir.

Brian Greene’nin dokuz türü:

Amerikan kuramsal fizikçi Brian Greene, paralel evrenleri dokuz ana başlık altında toplamış ve her bir başlığı bir tür olarak değerlendirmiştir. Brian Greene’nin dokuz türü şu şekilde;

• Enflasyonist evrende yeni evrenleri oluşturan cepler vardır.
• Halkalı çoklu evrenler büyük patlama etkisiyle çarpışır ve vakit akışı değişmiş olur.
• Holografik evren, bir boşluğun yüzey alan hacmi teorisine dayanmaktadır.
• Kapitone evren, sonsuz evrendir sadece ışık hızı sebebiyle aynı anda bunlarda olamayız.
• Kuantum evren, tıpkı Dünya oluşumu benzer biçimde yeni evrenlerin meydana gelmesidir.
• Landscape evrenler, sicim teorisindeki calabi-yau şeklindeki cep evrenlerdir. 
• Membran evrenler, beraber mevcud 3 boyutlu branlardır.
• Nihâî evren, mümkün olan matematiksel evrendir.
• Simüle evren, çoklu evren teorisi ile kurulmuş bilgisayar sistemlerdir.

Döngüsel teoriler:

• Sicim teorisinin uzantısı olarak 10’dan fazla uzay – vakit boyutunu öngören M-teorisi.
• Kara deliklerin içinde paralel evrenler öngören kara delik kozmolojisi.
• Zayıf insan bilincinin algılayacağı bir hususi evrenin bulunduğunu öngören antropik ilke.

Felsefe ve mantıktaki hipotezler:

• Kurgusal gerçekliğe gore kurgu vardır, kurgusal karakterler vardır ve bu yüzden benzer evrenler de vardır.
• Modal gerçekliğe gore paralel evrenlerin var bulunduğunu düşünüyorsak bu fikir bu dünyada gerçektir.
• Trans-Dünya kimliğine gore sonsuz sayıda aynı evren kopyası vardır. 

Birazcık da heyecanlanalım: paralel evrene geçiş mümkün mü?

Çoklu evrenler ve paralel evren teorisi hakkında araştırmalardan bugüne dek elle tutulur bir netice alınmadığı için paralel evren var mıdır sorusunun yanıtından bile güvenli değiliz. Doğrusu meydana getirilen emek harcamalar teorinin teorisi. Bu yüzden eğer var ise bile büyük bir talih eseri böyle bir durum yaşanmadığı sürece paralel evrene geçiş mümkün değil. 

Herhangi bir bilimsel dayanağı olmayan birazcık da kurgusal bir teoriye gore uyuduğumuz sırada doğa ötesi olarak değişik bir boyuta kısaca paralel evrene geçiyoruz. Doğrusu bu şekilde düşünürsek paralel evrene geçiş mümkün. Bu düşünceyi kabul ederseniz her gece değişik bir paralel evren keşfetmenin tadını çıkarabilirsiniz.

Bizimkine benzeyen fakat bir açıdan da fazlaca değişik evrenler bulunduğunu iddia eden çoklu evrenler teorisindeki paralel evren nedir, var mıdır benzer biçimde dört gözle beklenen soruları inceleyerek bu olağan dışı kuram hakkında bilmenizde fayda olan detaylardan bahsettik. Mevzu hakkında düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.