Rusya’daki Binalar Neden Kasvetli Bir Görünüme Haizdir?

Son yıllarda yabancı inşaat şirketlerinin de etkisiyle bu binaların oranı düştü sadece Sovyet döneminde ortaya çıkan bu yapılar hâlâ Rusya’nın simgeleri içinde. 

Bu binaların bir adları bile var: Hruşçovka. Adını Eski Sovyetler Birliği Hükûmet Başkanı Nikita Kruşçev‘den alıyor. Türkçeye Kruşçev olarak geçmiş olsa da aslen orijinal okunuşu Hruşçov’dur.

Bir Komünizm özelliği gereği; insanoğlu ev almıyordu, devlet tarafınca insanlara ev veriliyordu.

Hruşçovkalar 1960’lı yılların başlarında SSCB döneminde, Sovyet hükûmetinin direktifleriyle inşa edildi.

Genel anlamda 5 kattan oluşan olan bu binaların tek tip olmasının en mühim sebebi, düşük maliyetle yapılmış olmaları.

Geleneksel duvarcılık için yoğun bir emek harcanması gerekiyordu, pahalıya patlamaması için betonarme yada tuğladan yapılması tercih edildi.

Olabildiğince süratli yapılabilen binalara gereksinim vardı.

Bireysel projeler yavaş olduğundan kalabalık şehirlerin talebi karşılanamıyordu. Ciddi bir konut sıkıntısı baş gösterince, ucuz ve süratli yapılabilecek binalar tasarlandı.

Bu binalarda asansör bulunmuyor bu sebeple vakit ve para kaybettiren bir öteki etmendi.

SSCB’deki sağlık ve güvenlik standartları, asansörsüz bir binanın yüksekliğinin en fazla 5 kat olabileceğini belirledi. 5 kattan oluşan son Hruşçovka 1971 senesinde inşa edildi.

1961-1968 yılları aralığında Moskova’da 3.000.000 metrekare yer inşa edildi.

Yer sıkıntısı oluşunca kat sayısı arttırıldı ve 9 ile 12 kattan oluşan binalar inşa edildi.

Daireler oldukça ufak tasarlandı; bir oda, bir mutfak ve bir banyodan oluşuyor.

Tek odalı daireler 30 metrekare, iki odalılar 44 metrekare, üç odalılar ise 60 metrekare. Birleşik banyolara haiz ve mutfaklar yalnızca 6 metrekare.

Sonraki tasarımlarda daireler daha da daraltıldı ve aradaki hol kaldırıldı.

Bu yüzden yatak odasına gitmek için oturma odasından geçmek gerekti. Bazı dairelerde bir oda daha var sadece bu odanın penceresi ve havalandırması bulunmuyor.

2012 senesinde bu konutların mühim bir kısmı yıkıldı sadece ekonomik güçlük çeken kesim, Hruşçovkalara hâlâ bel bağlamak zorunda kalıyor.

Bu durumdan Ruslar da memnun değil. Hatta 1975 yılında yapılmış “Kaderin Cilvesi” adlı bir Sovyet güldürü filmimizde şu şekilde bir sahne geçiyor: Moskova’da yaşayan biri, yanlışlıkla Leningrad’a gider; aslen taksici onu ev adresine nazaran götürmüştür sadece bu adres hem Moskova’da hem de Leningrad’da vardır. Üstelik bu adresteki bina, hatta kapının anahtarı dahi kendisininkine benzemektedir.

Bu tek tip tasarım haricinde çember şeklinde inşa edilmiş apartmanlar da bulunuyor.

Sovyet hükûmeti, halk için düşük maliyetli binalar inşa etse de devleti yüce göstermek adına oldukça sayıda alışılmadık devasa yapı inşa etmişti.

Hruşçovkalar, bizdeki TOKİ binalarına ve lojmanlara benzerlikleriyle de dikkat çekiyor.

Türkiye’deki “birleşke apartmanlarında” da benzer bir sebepten dolayı -5 kattan oluşan olmalarına rağmen- asansör bulunmaz. Sebepler benzer: Daha ucuza, daha süratli inşa edilebilmesi.

Ne yazık ki bizdeki çağıl apartmanlar hâlâ fena tasarlanıyor ve ucuz malzemelerle inşa ediliyor, üstelik deprem ülkesi olmamıza karşın.