Tarihin En Eski Geometri Tableti Ortaya çıkarıldı

Avustralya’da New South Wales Üniversitesi’nde (UNSW) görevli bir matematikçi olan Dr. Daniel Mansfield, milattan ilkin 1900 – 1600 yıllarına tarihlenen, malum en eski geometri tabletini keşfetti. 3.700 senelik bu eski Babil tableti, üstünde arazi ölçmeye yarayan bir plan taşıyor.

Aslen bu kil tablet 19. yüzyılın sonlarında şimdiki Irak sınırları içinde keşfedilmiş ve İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmekteymiş. Pisagor’dan 1000 yıl kadar ilkin geometrinin temellerinden birini oluşturan Pisagor üçlülerini kullanan bu tablet Si.427 olarak adlandırılmış durumda ve satılmak istenen bir arazinin ölçüleri ile konumunun olmasına yardım etmek için hazırlanmış.

Üç Pisagor üçlüsünü de içeriyor:

UNSW’de doçent olan Mansfield ve Norman Wildberger, daha ilkin dünyanın en eski ve en doğru trigonometrik tablosunu içeren başka bir Babil tableti keşfetmişti. Plimpton 322 isminde bu tablet, Pisagor üçlülerini kullanarak dik açılı üçgenleri tanımlıyordu. Bu coşku verici bulgu sonrası Mansfield Pisagor üçlülerinin kullanarak ölçümlemeler meydana getiren değişik tabletlerin arayışına çıktı ve sonucunda Si.427’yi buldu.

Si.427’de tanım edilen arazinin sınırları çizilirken üç Pisagor üçlüsü de kullanılmış durumda: 3, 4, 5; 8, 15, 17; ve 5, 12, 13 üçgenleri, kil tabletin üstünde yer ediniyor. Tablete dair Mansfield’ın hemen hemen çözemediği şey ise tabletin arkasında yer edinen 25 dakika 29 saniyeye benzeyen altmışlık “25:29″ sayısı. Babil matematiği ”seksagesimal” (60 tabanında) bir sayı sistemiydi ve günümüzde dakika, saat ve 360 derecelik daire açısının çağıl günlük kullanımını bu sistem ile elde ettik.

Sadece Mansfield hemen hemen bu 25:29’un ne anlama geldiğini tespit edemediğini söylüyor. İhtimaller ise bazı hesaplamaların sonucu ya da değişik bir alanı işaret eden bir belirteç olabileceği.

Bugüne dek pisagor üçlüsünün kullanıldığı en eski yazıtın M.Ö.1800’lü yıllara ilişkin olduğu düşünülüyordu.