DÜNYA

Türkiye’de Nesli Tükenen Hayvanlar

IUCN tarafınca hazırlanan ‘’Kırmızı Sıralama’’ yok olma tehdidi altındaki canlıları ihtiva eder. Bir türün kırmızı sıralama içinde incelenmesi için yaşayan 50’den azca canlının kalması gerekir. Duyarlı türler ise 1000’den azca erişkin bireyi kalmış popülasyonları tanımlar.

IUCN tarafınca 2006 senesinde piyasaya çıkan rapor, kabahat oklarını bir kez daha insanlara doğrulttu. Meydana getirilen araştırmaya nazaran insan kaynaklı faaliyetler sebebiyle 784 canlı türü dünya üstünden tamamen silindi. 16.119 canlı türünün nesli ise tükenme tehlikesi ile karşı karşıya. Kutup ayısı, manta vatozu, gri balina ve albatros kuşu bu türlerden yalnız bazıları.

Tüm dünyada olduğu şeklinde vatanımızda de birçok türün ömrü vakit içinde son buldu. İnsanların kendi yaşam alanlarını genişletmeye emek vermesi ile kısıtlanan hayvan ömürleri birçok naturel zenginliğin de kaybolmasına neden oldu. Peki topraklarımızda hangi canlılara ev sahipliği yaptık? Hangi canlıları evinden ayırdık? İşte Türkiye topraklarında yaşamış nesli tükenen ya da tükenmekte olan hayvanlar.

Nesli tükenen ya da tükenmekte olan hayvanlar: 

1. Ülkemizin en kıymetli mirası: Akdeniz Foku

Akdeniz Foku

Fokgiller familyasının bir üyesi olan Akdeniz foku, yalnız doğu Akdeniz sahillerinde ve Batı Afrika sularında yaşar. Dünyada yaşayan 33 yüzgeçayak familyasından biridir. En büyük popülasyonu ise Ege denizinde bulunur. Bu sebeple soyunu sürdürebilmesi için ülkemizin konumu oldukça önemlidir. Meydana getirilen araştırmalara nazaran 31-44 erişkin Akdeniz foku tespit edilmiştir. Kıyılarımızda 100 fokun yaşamış olduğu tahmin edildiğinden Akdeniz foklarının soylarının devamlılığı ülkemizin ellerinde.

2. 100 yaşlarında ve hala fazlaca genç: Deniz Kaplumbağaları

Deniz Kaplumbağaları

Nesli tükenme tehlikesi altında olan deniz kaplumbağaları, IUCN tarafınca koruma altına alınmış durumda. Popülasyonun büyük kısmı Akdeniz sularında yaşamakta. Köyceğiz-Dalyan bölgesi deniz kaplumbağalarının en yoğun olduğu sular içinde yer ediniyor. Işık kirliliği, kumsalların işgali ve avlanma şeklinde sebepler ise deniz kaplumbağalarının neslini tehlikeye atmaya devam ediyor.

3. Yanlış ziraat politikalarının sonucu: Kelaynak

Kelaynak

Kayalık ve yarı çöl bölgelerde yaşayan kelaynaklar, önceleri Orta Doğu, Şimal Afrika ve Avrupa Alpleri’nde yaşamaktaydı. 400 yıl ilkin bu topraklarda nesli tükenen kelaynak kuşu; Fas, Türkiye ve Suriye üstünde barınabilmekte. Dünya popülasyonları ortalama 500 erişkin fert olan kelaynaklar, Türkiye ve Fas’ta koruma altındadır. Yanlış ziraat politikaları, kimyasal ilaçlar ve kurutulan sulak alanlar türün neslini yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bırakmıştır.

4. Bugün yalnız 3 ülkede: Kafkas Bizonu

Kafkas Bizonu

Avrupa bizonu adıyla da malum Kafkas bizonları, eski dönemlerde tüm Avrupa ve Anadolu topraklarında yaşamaktaydı. Türkiye’deki nesli 16. yüzyılda tükenen Kafkas bizonu, bugünlerde yalnız Rusya, Polonya ve Ukrayna topraklarında yer almakta. Türe rastlanabilen en yaygın noktalar ise koruma altında bulunan ulusal parklar.

5. Dünyadaki en süratli hayvan: Asya Çitası

Asya Çitası

Anadolu topraklarının gizemli türü olan Asya çitasını daha ilkin duymuş muydunuz? Türkiye topraklarındaki nesli 19. yüzyılda tükenen Asya çitasının artık Anadolu bölgesinde yaşamadığı söyleniyor. Dünya üstünde ise ortalama 50 erişkin Asya çitası yaşamış olduğu bilgisine sahibiz. İran Çitası olarak da malum bu hususi tür, bugünlerde İran’ın nüfus yoğunluğunun azca olduğu bölgelerde ömrünü sürdürüyor. 

6. Arap yarımadasının en kıymetli kuşu: Hubara

Hubara

Toygiller familyasına ilişik bir kuş türü olan Hubara, kırılgan türler içinde yer almakta. Oldukça sessiz olan bu hayvanlar, hepçildir. Türün yaşam alanları Kanarya adaları, Şimal Afrika ve Pakistan’dır. Verimsiz çöl topraklarında ve kumlu alanlarda görülen Hubaralar’ın Türkiye’deki nesli ise tükenmiş durumda. Arabistan topraklarında yaygın olarak avlanması türü kırmızı listeye sokmuştur.

7. İran parsının Anadolu’daki veliahdı: Anadolu Parsı

Anadolu Parsı

Orta Doğu ve Batı Asya topraklarında yaygın olan Anadolu parsı, İran parsının Anadolu topraklarında yaşayan bir alt türüdür. Anadolu parsının Türkiye’deki varlığı ise münakaşaya açık bir mevzu. Türkiye’de İran parsına rastlanmış ve maalesef vurularak öldürülmüştür. Yaşanmış olan bu vaka Anadolu parsının ülkemizdeki varlığına dair araştırmaları bir fazlaca hızlandırmıştır.

8. Tabiat ananın en görkemli canlıları: Asya Fili

Asya Filmi

Asya fillerinin Türkiye topraklarındaki nesli 19. yüzyılda son bulmuştur. Asya filleri bugünlerde Bangladeş, Endonezya ve Hindistan bölgelerinde görülüyor. Afrika fillerine nazaran oldukça kısa ve minik dişli olan Asya filleri evcil olmalarıyla da biliniyor.

9. Zirvenin yalnızları: Hazar Kaplanı

Hazar Kaplanı

Çoğu zaman yalnız yaşamayı yeğleyen Hazar kaplanları, çiftleşme dönemlerinde dişileri ile beraber görülebilir. 1970’li yıllarda soyu tükenen bu tür; Türkiye, İran, Türkmenistan ve Afganistan topraklarında yaşamıştır. Türkiye’deki son izlerine ise Şubat 1970 senesinde rastlanmıştır. Turan kaplanları olarak da bilinir.

10. Yöre halkının benekli geyiği: Alageyik

Alageyik

Nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan alageyikler, geyikgiller familyasına ilişik göçmen olmayan bir türdür. Bu türün dünyadaki evi ise en saf yabani geyikleri barındıran Antalya’dır. Alageyikler vakit içinde insan eli ile tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Devletimizde yalnız Antalya, Mersin, Bolu Dağları ve Hakkari bölgelerinde görülür. 

11. Gelecek yıllarda tamamen yok olma tehlikesi var: Çizgili Sırtlan

Çizgili Sırtlan

Devletimizde nesli tükenme tehlikesinde olan bir öteki tür ise çizgili sırtlanlar. Kırsal bölgelerde yaşayan bu tür hiçbir şekilde evcilleştirilemiyor. Bu sebeple gelecek yıllarda türünün tamamen tükeneceği düşünülüyor. Tehdit altındaki türler sıralamasında yer edinen çizgili sırtlanların izlerine bugünlerde Arap yarımadasında ve Hindistan’da rastlandı.

12. ‘’Telli Turna’’m merhaba götür, sevdiğimin diyarına: Telli Turna

Telli Turna

Turnagiller familyasına ilişik bir kuş türü olan telli turna, göçmendir. Mart-Nisan aylarında Türkiye’ye gelen telli turnalar Doğu Anadolu’nun dört değişik bölgesinde ürer. 2017 yılı kayıtlarına nazaran bu türün Türkiye’de üreyen nüfusu kalmamıştır. Hızla artan koyun otlatma faaliyetleri telli turnanın Türkiye’deki neslinin tükenmesine neden olmuştur. Türün dünya genelindeki nesli ise tükenme tehlikesi altındadır.

13. Anadolu bozkırlarının eski sahibi: Bozkır Kartalı

Bozkır Kartalı

Anadolu bölgesinin bozkırlarının hakimi olan bozkır kartalı, son yıllarda koruma altına alınarak avlanması yasaklanmıştır. Orta Asya ve Avrupa bölgelerinde yayılan erişkin bireyler, kış aylarını ise Hindistan ve Afrika topraklarında geçirir. Çöl ve savana şeklinde kurak yerlerde yaşayan bozkır kartalları kırılgan türler sıralamasında yer ediniyor.

14. Türü tehlikede olan Doğan türlerinden: Yüce Doğan

Ulu Doğan

Soğuk iklim türü olan yüce doğanlar oldukça iri hayvanlardır. Ağaçlar ve açık otlaklar yüce doğanların yaşam alanları içinde yer alır. Avrupa ve Asya bölgelerinde yaşayan bu tür, göçmen olması sebebiyle kış aylarında Batı Çin, Arap yarımadası ve Etiyopya bölgelerine göç eder. Asya’daki yaşam alanları azalan yüce doğanlar türü tehlikede olan türler arasındadır.

15. Anadolu ormanlarının kralı: Asya Aslanı 

Asya Aslanı

Asya aslanları, Hindistan’ın batısında Gir Ormanı’nda yaşayan bir alt türdür. Eskiden Arap yarımadasından Yunanistan’a kadar fazlaca geniş bir coğrafyada yaşayan Asya aslanları, bugünlerde tehlikeli sonuç tehlike grubunda yer almakta. Ülkemizin birçok bölgesinde yaşamış olduğu kanıtlanmış olan türün Anadolu’daki son izlerine ise 13. yüzyılda rastlanmıştır.

İLGİLİ HABER

Hayır, En Hızlısı Çita Değil: Bazılarının ‘Süratli’ Olduğuna Dahi İnanamayacağınız Dünyanın En Süratli 10 Hayvanı



İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
Kapalı

Please allow ads on our site

Looks like you're using an ad blocker. We rely on advertising to help fund our site.