Tayyare Bileti Alarak 10 Bin Dolar Kazanmak: Overbooking

Çoğu zaman hava yolu şirketleri ve otellerin başvurduğu, fazlaca ender bir durum olarak bilinse de denk geldiğinizde günümüzdeki kurla birlikte hakikaten ciddi meblağlar kazanabileceğiniz overbooking hakkında çoğumuz yeterince data sahibi değiliz.

Gelin şimdi hep birlikte overbooking nedir, bu mevzuda haklarımız nedir ve hangi durum karşısında ne kadar para kazanabiliriz bir göz atalım.

Overbooking için kabaca “elinde olmayan şeyi satmak” da diyebiliriz.

Overbooking, overselling ya da dilimize çevrilmiş en net haliyle çifte rezervasyon; çoğu zaman hava yolu şirketleri ve oteller tarafınca kullanılan, şirketlerin “iptal edilen biletlerden ya da geç kalan yolculardan” dolayı zarar etmesini engellemiş olan bir yöntemdir.

Mevzuyu daha net anlayabilmemiz için somut bir örnek ile vakası canlandıralım. Mesela X firmasının İstanbul-İzmir uçuşunda 100 yolcu kapasitesi var ve firmanın tertipli olarak tuttuğu istatistiklere nazaran İstanbul-İzmir seferinde averaj 5 yolcu son anda bilet iptali yapıyor ya da sefere geç kalmış olarak bilet hakkını kaybediyor.

Hava yolu şirketi de son anda iptal edilen biletlerden zarar etmemek ve geç kalan yolculardan da kâr elde edebilmek için İstanbul-İzmir seferi için 105 bilet satar ve neredeyse her seferinde de bu şekilde kâr elde eder.

Hikâyenin biz için mühim olan kısmı: Ya tüm yolcular eksiksiz bir halde havalimanına gelirse?

Hava yolu şirketlerinin tüm istatistiksel verilerine karşın nadiren de olsa bilet satılan tüm yolcular ya da koltuk sayısından fazla yolcu, havalimanına gelmiş olabilir. Bu durumda hava yolu şirketleri çoğu zaman son check-in meydana getiren ve fazla olan yolcu ya da yolculara başka bir saatteki seferde seyahat yapmayı teklif eder.

Yolcunun teklifi kabul etmemesi üstüne uçaktaki tüm yolcular içinde gönüllü aranır ve eğer bu gönüllü bulunamazsa yasal oranda para teklif edilerek (tazminat) yolcu ikna edilir. Yasal miktarın kabul edilmemesi durumunda ise kabin görevlileri tarafınca miktar artırılabilir.

Yolcu, ister tazminatla ister tazminatsız ikna edilmiş olsun; kendisine yeni bir uçuş tahsis edilir ve yeni uçuşun zamanına nazaran otel ve yiyecek harcamaları da karşılanır.

Biz her ne kadar haklarımızın bilincinde olmasak da overbooking durumunda bizleri sakınan haklarımız mevcut.

Yasalar çerçevesinde hava yolu şirketinin overbooking durumunda gönüllü olarak anlaştığı yolcuya tazminat bedeli ödemesi zorunludur. Asgari tazminat bedeli iç hat uçuşlarında 100 Euro olup, dış hat uçuşlarda mesafeye oranla 250 Euro ile 600 Euro içinde değişmektedir. Ek olarak yasal olarak hava yolu şirketi, müşteriye yeni bir sefer ayarlamak ve gerekiyorsa yolcunun otel ve yiyecek harcamasını da ödemek zorundadır.

Biz yolcular çoğu zaman bu konudaki haklarımızı bilmediğimiz için hava yolu şirketleri yolcuya birkaç saat sonraya yeni bir uçuş bileti ve uçuş puanı vererek mevzuyu daha kârlı şekilde kapatmaktadır fakat isterseniz uygun koşullar çerçevesinde asgari tazminat bedelinin üstüne çıkarak 10 bin dolara kadar tazminat da talep edebilirsiniz.

Her ne kadar bu durumla en sık karşılaşılan yer uçaklar olsa da aslen bir tek uçaklara özgü bir durum değil.

• Delta Air Lines’ta yaşanmış olan 10 bin dolarlık durumu duyuran bir tweet (Delta Air Lines’ın Michigan – Minneapolis uçuusunda bazı yolculara koltuklarından vazgeçmeleri için 10 bin dolar teklif edildi).

Overbooking ile en sık tayyare ve otellerde karşılaşıyor olsak da tur şirketleri, tren seferleri, gezi acenteleri, deniz seferleri benzer biçimde daha pek fazlaca yerde karşılaşmamız da mümkün. En sık overbooking, Amerikalı hava yolu şirketi Delta Air Lines’ta yaşanmaktadır. Overbooking ile ünlenen bu firmada her 100 bin yolcuda averaj 95 yolcu overbooking yaşamaktadır.

Bu yıl haziran ayında Michigan-Minneapolis seferinde yaşanmış olan overbooking olayında kabin görevlilerinin 5 bin dolarlık teklifini kabul etmemesinden dolayı 8 yolcunun 10 bin dolar karşılığında ikna edilmiş olduğu ifade edilmişti.

Ulusal piyango bileti aldğımızda büyük ikramiyenin bizim elimizdeki bilete çıkma ihtimalinin 10 milyonda küçük bir ihtimal bulunduğunu düşünecek olursak eğer, tayyare bileti ile 100 bin kişide 95 şahıs arasından seçilerek günümüz kuruyla 175 bin 500 lira kazanmak daha ihtimaller içinde bir durumdur.

Overbooking yaşamak istemeyen yolcular için birkaç tavsiye:

Her ne kadar overbooking durumunda antak kalma yoluna giderek 10 bin dolara kadar para kazanmak mümkün olsa da süre kaybı yaşamayı göze alamayacak kadar acelesi olan kişilere erken check-in yapılması önerilir bundan dolayı hava yolu firmaları genel anlamda son check-in meydana getiren yolcularla antak kalma yoluna gitmeyi deniyor. Ek olarak en sık overbooking durumlarının, en sık meydana gelen seferlerde yaşandığını, bir uçuşa ne kadar talep var ise overbooking ihtimalinin de o denli yüksek bulunduğunu ifade etmekte yarar var.

Şikayetvar üstünden mağduriyetini bildiren pek fazlaca şahıs, overbooking durumu yaşadığında antak kalma yoluna gidip belge imzalamasına karşın ödeme alamadığını, firmaların sonradan değişik tavsiyeler sunduğunu ya da ödemenin geciktiğine dair mağduriyetler paylaşıyor. Bu tip problemler yaşamamak adına tazminat bedelini almadan belgelere asla imza atmamanız önerilir

Peki ya sizler asla overbooking durumuna tanık oldunuz mu?

Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 /