Urgakina Kanunları Nedir, Maddeleri Nedir?

Bağımsız bir hukuk sisteminin ne kadar mühim bulunduğunu her geçen gün daha da iyi anladığımız günümüz dünyasından şöyleki bir dönerek de geriye baktığımız vakit aslen kuvvetli bir hukuk sisteminin ve kanunların devamlı insanların en mühim gereksinimlerinden bir tanesi bulunduğunu görüyoruz. Bu ihtiyacı karşılamak için sayısız kaide koyulmuş olsa bile bunlar arasından günümüze kalan ilk yazılı kanunlar Urgakina Kanunlarıdır.

Urgakina Kanunları, Sümerler döneminde fena yöneticilere ve halkı sömüren din adamlara karşı isyan ederek askeri bir devrim icra eden Urgakina tarafınca oluşturulmuştur. Elbet bir devrim sonrası yapılmış olması hukuk adına fena bir durumdur sadece o devrin şartlarını düşündüğümüz ve bu kanunları objektif olarak değerlendirdiğimiz vakit özgürlükçü bulunduğunu söylemek mümkün. Gelin Urgakina Kanunları nedir, maddeleri nedir benzer biçimde dört gözle beklenen soruları tüm detaylarıyla yanıtlayalım.

İlk olarak, Urgakina Kanunları hangi uygarlığa aittir? 

Urgakina Kanunları, tarihin ilk ve en mühim medeniyetlerinden bir tanesi olan Sümerlere aittir. Sümerler, milattan ilkin 4 bin ile 2 bin yılları aralığında var olmuş bir medeniyettir. İlk kent devletleri ve yerleşik seviye burada kurulmuştur. Devrin şartlarına nazaran ileri bir cemiyet olan Sümerler, bununla birlikte yazıyı ilk kullanan medeniyettir. Bu yüzden ilk yazılı kanunların buradan çıkması da şaşırtıcı değildir.

Urgakina Kanunları nedir?

Milattan ilkin 24. yüzyılda Sümerler medeniyetine hükmeden Ur-Nanşe hanedanına ve o dönem halk üstünde büyük baskı kuran din adamlarına karşı meydana getirilen bir askeri devrim sonrası basit bir asker olan Urgakina, devrimi başlatan isim olduğundan Lagaş şehir devletinin kralı olmuş ve Urgakina Kanunları adlı bir takım kaide duyurmuştur.

Urgakina Kanunları için ilk yazılı kanunlar yerine bugüne ulaşmış ilk yazılı kanunlar demek daha doğru olacaktır. Bu sebeple o dönem yazının bulunmuş olduğu ve kullanıldığı biliniyor. Tıpkı Urgakina Kanunları benzer biçimde daha ilkin başka kanunlar da ıslak kile yazılıp ondan sonra kurutularak tablet haline getirilmiş olabilir. Bugün Fransa’nın Louvre Müzesi’nde sergilenen Urgakina Kanunları, oldukca iyi bir halde korunmuştur.

Urgakina Kanunlarının özellikleri nedir?

Urgakina Kanunları, bugüne ulaşmayı başarmış tarihteki ilk yazılı kanunlardır. Hanedanın ve din adamlarının keyfine bakmış olduğu fakat halkın ağır vergiler altında ezildiği dönemde Urgakina liderliğinde toplanan bir grup askerin devrim yaptıktan sonrasında oluşturduğu bir takım kuraldır. Kil tablet üstüne Sümer harfleriyle yazılmış olan Urgakina Kanunları, öteki Sümer tabletlerinde örneklerini gördüğümüz benzer biçimde üç bölümden oluşmaktadır. 

Urgakina Kanunlarının ilk bölümünde devrim öncesi dönemden bahsedilir. Devrimin neden yapıldığı ve halkın durumu anlatılır. Urgakina Kanunlarının ikinci bölümünde devrim sonrası neler yapıldığından bahsedilir. Son bölümde ise toplumsal yapıyı düzenleyen bir takım kaide madde madde yazılmıştır. 

Urgakina Kanunları bugün bildiğimiz kanun yapısından ziyade bir yönerge listesine benzemektedir. Kurallar net ve geneldir. Pek oldukca suçta fidye ve rejim ceza yöntemi uyguladığı için özgürlükçü olduğu söylenebilir. Urgakina Kanunlarının temel amacı din adamlarının ayrıcalıklarını elinden almak ve halkı zora sokan uygulamalar ile vergilerden kurtulmaktır.

Urgakina Kanunları tarihin ilk yazılı kanunları olmasının yanı sıra Urgakina tarafınca meydana getirilen da tarihin ilk devrimi olarak kayıtlara geçmiştir. Tanrı kral anlayışının olduğu ve din adamlarının her şeyin üstünde görüldüğü bir dönemde oluşturulan bu kanunlar bununla birlikte tarihin ilk düzeltim metinleridir. Doğrusu bildiğimiz hukuk kurallarına benzer olmasalar bile insanlık tarihinin hakkaniyet yapısı için büyük öneme haiz bulunduğunu söylemek mümkün. 

Urgakina Kanunlarının maddelerinden ve mevzularından bazıları: 

• Deniz ile Ningirsu sınırı içinde hiçbir subay bulunmayacak.
• Gömülecek her ölü için üç testi bira ve 80 somun ekmek alınacak.
• Cenazeci bir baş keçi ve bir yatak alacak.
• Cenazelerde ağlamakla görevli ağıtçılar somun ekmek, bira ve çamurluk alacak.
• Yaşayan kör kişilere sabah bir, öğlen bir, akşam altı, gece beş somun ekmek verilecek.
• Bir kadın bir adama hakaret etmiş olduğu vakit ağzı yanmış bir tuğla ile ezilecek.
• Fakirler istemediği sürece malını bir zengine satmayacak.
• Fakirden alışveriş icra eden zenginler, ödemeyi gümüşle meydana getirecek.

Milattan ilkin 24. yüzyıldan bahsettiğimiz için bu kanunları o döneme nazaran değerlendirmek en doğrusu olacaktır. Kanunların geneline baktığımız vakit bilhassa cenaze işleri benzer biçimde din adamlarının sömürüsüne açık olan noktaların düzenlendiğini görüyoruz. Engelli bireylerin devlet tarafınca destekleniyor olması da o dönem için ilerici bir adım olarak görülebilir.

Fukara ve varlıklı arasındaki ticari ilişkilerin hususi olarak düzenlenmiş olması ise dikkat çekici. Demek binlerce yıl ilkin bile zenginler bir halde fakirlerin malına el koymaya çalışıyordu. Bu açıdan baktığımız vakit Urgakina Kanunlarının detaylarla uğraşmadan yalnızca en temel mevzulara odaklandığını ve genel olarak da olsa bu tarz şeyleri düzenlemeye çalıştığını söylemek mümkün. 

Urgakina Kanunları ile Hammurabi Kanunlarını karşılaştıralım:

• Urgakina Kanunları, işlenen suçlar için daha oldukca para cezasını uygun görürken Hammurabi Kanunları kısasa kısas yöntemini tercih eder.
• Hammurabi Kanunları oldukca daha serttir ve böylece tüm kesimlerin haklarını güvence altına alır.
• Hammurabi Kanunlarının temelinde Urgakina Kanunları ve Sami gelenekleri vardır.
• Hammurabi Kanunları tanrı kral anlayışını yıkmıştır.
• Hem Urgakina Kanunları hem de Hammurabi Kanunları hukuk devleti anlayışını geliştirmişlerdir.

Urgakina Kanunları milattan ilkin 24. yüzyılda Sümerlerde, Hammurabi Kanunları ise milattan ilkin 18. yüzyılda Babillerde oluşturulmuştur. Doğrusu aralarında yüzlerce yıl vardır. Bu yüzden her iki kurallar dizisini de devrin şartlarına nazaran değerlendirmek gerekir. Aralarındaki en mühim fark ise birinin devrim sonrası yapılmış olmasıdır.

Hammurabi, yaşamış en kuvvetli Babil krallarından bir tanesidir. Bu yüzden Hammurabi Kanunlarını oluştururken oldukca daha yürekli davranabilmiştir. Urgakina ise acı çekmekte olan bir halkı devrim yaparak kurtarmış ve bu yüzden önceliği temel düzenlemeler yapmak olmuştur. Askeri devrimle Lagaş şehir devletinin başına geçen biri bir de Hammurabi Kanunları benzer biçimde kurallar koysa ortalık karışırdı. 

Askeri bir devrim sonrası Sümerlerde oluşturulan Urgakina Kanunları nedir sorusunu yanıtlayarak maddelerinden ve özelliklerinden bahsettik. İnsanlık zamanı için pek oldukca ilkin yaşandığı Urgakina Kanunları ile alakalı düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.