Suni zekâ teknolojilerinin iyice yaygınlaşmasıyla birçok terim de yaşamımıza girdi. Peki “suni zekâ” ile “dil modeli” arasındaki farklar neler? Bu içeriğimizde iki terimi daha iyi anlamanızı sağlıyoruz.
Suni zekâ ya da özetlemek gerekirse malum adıyla AI teknolojileri yavaş yavaş hayatımızın her alanına entegre olmaya başlamış durumda. Doğal ki bu teknoloji içinde birçok değişik terim de bununla beraber geliyor. Ikimiz de bu içeriğimizde bu alanda en oldukça duyduğumuz iki terim olan “suni zekâ” ve “dil modelleri”ni irdeleyeceğiz. Suni zekâ ile dil modelleri arasındaki fark nedir?
Suni zekâ ve dil modelleri aslen benzer bir alanın altında kullanılan terimler olsa da onları birbirinden ayıran bazı farklar var. Bu içinde ne olduğu okuduktan sonrasında hangisinin ne anlamda kullanıldığını oldukça daha iyi anlayabileceksiniz.
Suni zekâ (AI) nedir?
İlk olarak en oldukça kullandığımız olan “suni zekâ” terimine bakalım. Uzun senelerdir hayatımızda olan bir terim aslen bu. Filmlerden kitaplara kadar her yerde görüyorduk. Son yıllarda yaşanmış olan gelişmeler de bu terimin yaşamımıza iyice entegre olmasına ve daha ilkin hayal ettiğimiz şeylerin gerçeğe dönüşmesini sağlamış oldu.
Suni zekâ, basitçe anlatacak olursak insan benzeri düşünme, öğrenme, tercüme, görüntü işleme, video, ses, sorun çözme benzer biçimde kabiliyetlerine haiz bilgisayar sistemlerine veirlen genel bir addır. Bu terim; matematik, istatistik, dil ve bilgisayar biliminin kesişiminde yer alır. Suni zekânın verilerden öğrenebilen, bu tarz şeyleri karar verme süreçlerine yansıtabilen algoritmalar bütünü bulunduğunu söyleyebiliriz. Şu demek oluyor ki suni zekâ direkt olarak genel bir terim.
Suni zekânın bazı temel alt başlıkları bulunabilir. Bunlar içinde makine öğrenimi, derin öğrenme, görüntü işleme, naturel dil işleme benzer biçimde terimler vardır. Suni zekâ da tüm bu alt dalların geneline verilen bir şemsiye terimi desek yanlış olmaz. Her gün kullandığımız suni zekâ araçları da bu teknolojiler yardımıyla emek vermeyi başarırlar.
Dil modeli (LLM) nedir?
Gelelim oldukça sık duyduğumuz dil modellerine. Dil modelleri, basitçe anlatacak olursak naturel dili anlayabilen, üretebilen ve yanıtlayabilen suni zekâ sistemlerine verilen addır. Bu modeller, büyük metin verileri üstünden eğitilerek dil yapılarını, kelime ilişkilerini, bağlamları öğrenebilir.
Şu demek oluyor ki dil modelleri, daha spesifik olarak naturel dil görevlerini yerine getirmek için tasarlanırlar. Günümüzde kullandığınız ChatGPT’den Grok’a kadar birçok söyleşi botu, LLM olarak da adlandırılan büyük dil modellerinden güç alır. Büyük dil modelleri, suni zekâ araçlarının temel modelleri (foundation model) görevi görürler. Dil modellerine şu anda sıkça kullandığımız birçok örneği verebiliriz.
Dil modeli örnekleri
- GPT (OpenAI’ın geliştirdiği, ChatGPT’ye güç veren dil modeli ailesi)
- Gemini (Google’ın Gemini suni zekâ aracına güç veren dil modeli ailesi)
- Claude (Anthropic’in araçlarına güç veren dil modeli ailesi)
- Llama (Meta’nın araçlarına güç veren dil modeli ailesi)
- Grok (xAI’ın söyleşi botuna güç veren dil modeli)
- DeepSeek (DeepSeek’in suni zekâ araçlarına güç veren dil modeli)
Yukarıdaki listede şu anda en oldukça kullanılan dil modellerinden bazılarını görebilirsiniz. Doğal ki bizim yalnız genel adlarını verdiğimizi ihmal etmeyin. Bu modeller devamlı güncelleniyor ve yenileri geliyor. O yüzden ana adları aynı kalsa da sürümleri değişebiliyor (GPT-4o, Gemini 2.5 Pro benzer biçimde).
Dil modelleri neler yapabilir?
- Metin yazabilir
- Sorularınızı yanıtlayabilir
- Sizinle söyleşi edebilir
- Özet çıkarabilir
- Kod yazabilir
Çoklu model sistemleriyle dil modelleri görsel, video ve ses görevlerini de yerine getirebiliyor
Dil modelleri son yıllarda inanılmaz gelişme kaydetti. Başlangıçta yalnız dil odaklı işlevleri gerçekleştirebilseler de artık çıkan bir çok dil modeline çoklu model entegrasyonu yapılabiliyor. Bu da yalnızca metin değil, bununla birlikte görsel, ses ve video da işleyebilmelerini sağlıyor. Kullandığınız Gemini, ChatGPT benzer biçimde bir çok dil modeli temelli suni zekâ aracında çoklu model entegrasyonu mevcut.
Netice olarak suni zekâ ve dil modeli arasındaki fark ne?
Bu iki terimin neler bulunduğunu detaylıca açıkladık. Karşılaştırdığımızda suni zekânın bu biçim sistemlere verilen genel bir isim bulunduğunu anlayabiliyoruz. Öte taraftan dil modelleri ise daha spesifik görevlere odaklanan modellere deniyor. Sadece aralarında o şekilde oldukça büyük fark olmadığını ve ikisinin de aslen benzer anlamlara geldiğini düşünürsek birbirileri yerine kullanmakta o şekilde o kadar da bir sorun yok. GPT’ye dil modeli de deseniz suni zekâ da deseniz bir problem olmaz.
