[ad_1]
Bir çok süre ülkeler, firmalar, kişiler yada değerler için zedeleyici özellikte olan bilgilerin çoğunluğa ulaşmadan ortadan kaldırılmaya çalışıldığını görürüz. Fakat bu ortadan kaldırma çabası bazı zamanlarda tam anlamıyla ters teper. Bu içeriğimizde, Streissand tesiri olarak malum bu durumu anlattık.
Günümüzde değişen teknolojinin inanılmaz süratli gelişimi ve netin her yerden ulaşılabilirliği yardımıyla değişik yerlerde yaşamak, insanoğlu arasındaki iletişimi kesemiyor. Bu tür durumlarda insanoğlu, bilgilere muhteşem hızlarda erişilen ve bu bilgilerin aynı hızla yayılabildiği toplumsal mecralarda toplanıyor.
Toplumsal medya platformlarının ya da genel olarak netin her noktadan ulaşılabilirliği, genel itibarı üst seviyede olan meşhur kişilerden, şirketlerden, devlet yöneticilerinden ve daha nicelerinden gelen detayları oldukça eleştiri kılıyor. Bu saydıklarımız, itibarlarını zedeleyen yada bir tek görülmesini istemedikleri bir şey yayıldığında naturel olarak derhal onu ortadan kaldırmaya çalışır. Fakat bazen bunun ters tepmesiyle Streisand tesiri gerçekleşir.
Nereden geliyor bu Streisand tesirinin adı?
Ülkemiz de dâhil olmak suretiyle dünyanın her yerinden örnekleri bulunan bu durumun kökleri 2003 yılına kadar uzanıyor. Çıkışını tetikleyecek vakaya gelirsek; ABD’li fotoğrafçı Kenneth Adelman, Kaliforniya’daki Malibu kıyılarında gerçekleşen erozyona dikkat çekmek için bu kıyıları fotoğraflıyor.
Burada fotoğrafçının amacı yetkililerin dikkatini çekmek olsa da 12.000 fotoğrafın içinde kendi evinin de bulunmuş olduğu müzisyen ve oyuncu Barbra Streisand, hususi yaşamı ihlâl etme nedeni öne sürülerek Adelman’e 50 milyon dolarlık dava açıyor. Fakat mahkeme, fotoğrafçının gizli saklı çekim benzer biçimde bir amacının olmadığına ve hususi yaşamı ihlâl çerçevesinde değerlendirilecek bir şeyin görünmediğine karar veriyor.
Netice olarak Streisand’ın evinin fotoğraflarını(!) kaldırtma çabası adeta ters tepiyor ve bu dava ile büyük kitlelere yayılıyor. Üzerine Streisand, fotoğrafçıya 150 bin dolardan fazla ödeme yapmak zorunda kalıyor. Aradan geçen zaman içinde beraber bu duruma Streisand tesiri adı veriliyor.
Öne çıkan örneklerine gelin beraber bakalım:
Taksicilerin, Uber’in önlerine geçmesini önlemek için yapmış olduğu eylemler:
Burada taksicileri kötülemek yada Uber’i yüceltmek benzer biçimde bir gayemiz bulunmuyor fakat gerçekleşen olayların, Uber’i ortadan kaldırmak yerine ününü artırdığı bir gerçek. Üstelik bu durum bir tek devletimizde değil, dünyanın değişik yerlerinde de yaşandı.
2014 senesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yapmış olduğu “Twitter’ın kökünü kazıyacağız” açıklaması:
Günümüzde hâlâ toplumsal medyanın ne kadar doğru kullanıldığı tartışılıyor. Fakat bu, ifade özgürlüğü benzer biçimde mevzuları da işin içine katmamızı gerektiren değişik bir münakaşa mevzusu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu sözleri Twitter kullanıcı sayısını azaltmaktan fazlaca sayıda kullanıcının tepki göstermesine yol açmıştı.
2013’te meşhur müzisyen Beyoncé’nin Super Bowl performansından alınan fotoğrafların kaldırılmasının talep edilmesi:
Bu fotoğraflar, ‘En Yırtıcı Anlamış olur’ (Fiercest Moments) başlığı altında paylaşılmıştı. 33 fotoğrafın bulunmuş olduğu siteden nazikçe fotoğrafların kaldırılması istendi. Ondan sonra fotoğrafları paylaşan Buzzfeed, bunların kaldırılmasının talep edilmiş olduğu maili de dâhil ederek tekrardan paylaşım yapmış oldu.
Netice olarak ilkinde pek dikkat çekmeyen fotoğraflar, tekrardan paylaşılınca geniş kitlelere yayıldı.
Samsung ve YouTuber ghostlyrich içinde yaşanmış olan Galaxy S4 gerginliği:
Bu vakada ghostlyrich, YouTube kanalına Galaxy S4 modelinin sebepsiz yere alev aldığını gösteren bir video yüklemişti. Ondan sonra Samsung’a ulaşan YouTuber, videoyu kaldırması ve benzer bir içerik yüklememesine karşılık yeni bir telefon göndermeyi teklif etti.
Ondan sonra yüklediği bir videoda bu durumdan bahsedip Samsung’un güvenlik mevzusunda kafi desteği sağlamadığına ve bu sebeple itimat vermediğine değindi. Bu video 1 milyondan fazla kişiye ulaşarak Samsung’un itibarını büyük seviyede zedeledi.
Çin’in uyguladığı devasa miktardaki sansürün, zaman içinde popülerleşen VPN kanalıyla aşılması:
Yönetimdekiler yada medya müesseselerinin başındakiler, halkın görmesini istemediği şeyleri sansürlemiş, fakat bu sansürler VPN kanalıyla aşılınca büyük bir geri tepmeye yol açmıştı. 2018’de Çinli web kullanıcılarından toplumsal medyada alınan cevaplar üstüne meydana getirilen bir çalışmayla ortaya çıkan bu durum yardımıyla günümüzde gereksiz ve yanlış sıkıdüzen durumundan daha fazlaca şahıs haberdar.
İLGİLİ HABER
İnternetin Korkulu Rüyası: Ozan Itimat, Tamer Karadağlı ve Niceleri ile Hayatımızda Yer Edinen ‘İptal Kültürü’ Nedir, Neden Bu Kadar Arttı?
Tarih bu benzer biçimde birbirinden değişik örneklerle dolu. Bununla orantılı olarak günümüzde bu olayların başlangıcında söz sahibi olan kişiler daha bilgili olsa da hâlâ bu tür olayların karşımıza çıkmış olduğu oluyor. Bu duruma örnek olarak gösterebileceklerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5
[ad_2]
